ၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆး ၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး
ဝၼ်းထိ 11/5/2018
ၵၢၼ်ယိုဝ်းၵူၼ်းၶီႇႁိူဝ်းၺႃးယိုဝ်းတၢႆ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၸီႈၸႅင်ႈဢွၵ်ႇၼႄဝႃႈႁၢမ်းလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ တႃႇၽႅၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈၽၢႆ ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉၶူင်း
မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 10/4/2018 ၼၼ်ႉႁိူဝ်းဢွၼ်ႇလမ်းၼိုင်ႈလေႇလဵပ်ႈထွင်ၶိုၼ်ႈၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉၶူင်းသေၺႃးၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၸိုဝ်ႈယိုဝ်း၊ၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈၸဵပ်းႁၢဝ်ႉႁႅင်းထိုင်တၢႆသေဢွၼ်ႇၸၢႆးဢႃယု 9 ၶူပ်ႇၵေႃႉၼိုင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်း၊လွင်ႈၼႆႉပဵၼ်ႁိမ်းႁွမ်းဢွင်ႈတီႈၸုမ်းၾၢႆႇၵေႃႇသၢင်ႈၶႄႇၶဝ်တိုၵ်ႉလူင်းၵူတ်ႇထတ်းပိုၼ်ႉတီႈတႃႇသၢင်ႈၽၢႆလူင်မိူင်းတူၼ်ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 9/4/2018 ၼၼ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသႃလႃးၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ်ၵဝ်ႈၵေႃႉ (ၸၢႆးသီႇၵေႃႉ၊ယိင်းသီႇၵေႃႉလႄႈဢွၼ်ႇၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ) ဢဝ်တင်းႁိူဝ်းၸၢၵ်ႈဢွၼ်ႇသေလေႇၵႂႃႇတီႈဢွင်ႈတႅပ်းမႆႉဢၼ် မီး တွၼ်ႈၼိူဝ်ၸွမ်းၾင်ႇမႄႈၼမ်ႉၶူင်းယဝ်ႉယင်ႉလိုဝ်ႈၼွၼ်းတီႈၼၼ်ႈၶိုၼ်းၼိုင်ႈ။ထိုင်ၵၢင်ၼႂ်မိူင်း လႅင်းမႃးၸုမ်းၶဝ်ၶိုၼ်းဢွၼ်ၵၼ်ၶီႇႁိူဝ်းလွင်ႈၸွမ်းၼမ်ႉမႃး။ၽွင်းၶၢဝ်းယၢမ်းယၢမ်းဝၢႆးဝၼ်း 2 မူင်းၼၼ်ႉ ၸုမ်းၶဝ်ၺႃး ၸုမ်းဢမ်ႇႁူႉၾၢႆႇယိုဝ်းသႂ်ႇတီႈၾင်ႇၶူင်းၾၢႆႇတၢင်းတူၵ်း တွၼ်ႈတၢင်းၼိူဝ်ဝၢၼ်ႈသႃလႃး ယၢၼ်ဝၢၼ်ႈသႃလႃးမွၵ်ႈ 6 လၵ်း။ၸၢႆးပေႇတိဢႃယု 42 ၺႃးယိုဝ်းတီႈႁူဝ်ၼဝ်ႇပွင်ႇၽၢတ်ႇတၢင်းလင်၊ဢွၼ်ႇၸၢႆး ၸၢႆးႁူဝ်လူင် ဢႃယု 9 ၶူပ်ႇၵေႃႉဢၼ်ပဵၼ်လုၵ်ႈၸၢႆးၸၢႆးထုၼ်းငူၺ်ႇၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်းၼၼ်ႉၺႃးတီႈမၢၵ်ႇ ၵၢဝ်ႈၾၢႆႇၶႂႃ။
ၵူၼ်းႁေႃႈႁိူဝ်းၵေႃႈၵိုတ်းၸၢၵ်ႈမၼ်းသေပွႆႇႁိူဝ်း လွင်ႈ ၼမ်ႉတေႃႇထိုင်ဝၢၼ်ႈသႃလႃးသေၸင်ႇႁႃ ၵႃးမႃးဢဝ်ၵူၼ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းၵႂႃႇတီႈႁူင်း ယႃမိူင်း တူၼ်။ၸၢႆးပေႇတိတႄႉယွၼ်ႉၸဵပ်းႁၢဝ်ႉ ႁႅင်း လႄႈ လႆႈလု တၢႆၵွၼ်ႇၼႃႈ ၵႃးတေမႃးႁပ်ႉၵႂႃႇႁူင်းယႃ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ဢွၼ်ႇၸၢႆးႁူဝ်လူင်ၼၼ်ႉတႄႉဢဝ် ၵႂႃႇ ၶဝ်ႈႁူင်း ယႃ မိူင်းတူၼ်သေယူတ်းယႃၶႃမၼ်း ၸၢႆး။ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၵေႃႈယင်းလႆႈၵႂႃႇႁႃမေႃယူႇၵူႈ ဝူင်ႈ ယူႇ။
ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆၸၢႆးပေႇတိတႄႉဢဝ်မိူဝ်းတီႈႁိူၼ်းၶဝ်ၼႂ်းဝၢၼ်ႈသႃလႃး သေထိုင်မႃးထႅင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း တဵင်ႈၼၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈသၢမ်ၵေႃႉ တီႈတပ်ႉႁိမ်းၶူဝ်တႃႈသၢင်းမႃးတီႈႁိူၼ်းၸၢႆးပေႇတိသေထၢမ်လွင်ႈတၢင်းပိူင်ပဵၼ်မၼ်း။ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆ ၸၢႆး ပေႇတိၼၼ်ႉဢဝ်ဝႆႉတီႈႁိူၼ်းၶဝ်သွင်ၶိုၼ်း။ထိုင်မႃးဝၼ်းထိ 12/4/2018 ၼၼ်ႉၸဝ်ႈၼႃႈ တီႈယႄး မိူင်းတူၼ်ၶဝ်မႃးဢဝ်ၶၢပ်ႈ တူဝ်တၢႆ မၼ်း ၵႂႃႇၵူတ်ႇထတ်းႁႃလၵ်းထၢၼ်(သၢၵ်ႈသေႇ) တီႈ ႁူင်း ယႃမိူင်းတူၼ်။ပဵၵ်ႉသမ်ႉပီႈၼွင်ႉၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းမၼ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈပၼ်ဢဝ်ၵႂႃႇသေတႃႉဢမ်ႇမီးၽႂ်ႁတ်း လၢတ်ႈ ထဵင်သင်လႄႈၵႃႈလႆႈပၼ်ၵႂႃႇ။ဝၢႆးၵူတ်ႇထတ်းၶၢပ်ႈ တူဝ်တၢႆ ၸၢႆးပေႇတိ ယဝ်ႉၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၶဝ် ၸင်ႇႁႂ်ႈ ပီႈၼွင်ႉ ၸၢႆးပေႇတိမႃးဢဝ်ၶၢပ်ႈတူဝ်တၢႆမၼ်းမိူဝ်းလုမ်းလႃး သၢင်း ၵဵဝ်ႇတီႈ ပႃႇႁဵဝ်ႈ မိူင်းတူၼ်ဝၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၢႆးပေႇတိၼႆႉပဵၼ်ပျီႇတုၸိတ်ႉမၢၼ်ႈ ပႃႈတႂ်ႈပျီႇတုၸိတ်ႉ မိူင်းၵၢင် ဢၼ်ပၵ်းတပ်ႉတီႈမႄႈၵႅၼ်း ပွတ်း ၸၢၼ်းမိူင်းတူၼ်သေ တိၼ်ႇဝိၼ်း ၵုမ်းၵမ်ဢွၼ်ႁူဝ်ဝႆႉ။ၸၢႆးပေႇတိ ၵူပ်ႉၵူႈတင်းၼၢင်းၼိူင်းသေမီးလုၵ်ႈ ယိင်းၵေႃႉ ၼိုင်ႈၸိုဝ်ႈႁွင်ႉၼၢင်းၶမ်းၶိၼ်ႇ။ၸၢႆးပေႇတိၼႆႉ ႁဵတ်းၵၢၼ်တတ်းမႆႉၵူၺ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈသႅၼ်းယႂ်ႇ မိူၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊ၊ၸႂ်ႉလိူဝ်ႈမႆႉမိုဝ်းသေမီးလုၵ်ႈၼွင်ႉၸွမ်းၽွင်ႈ။ၽွင်းမၼ်းၺႃးယိုဝ်းတၢႆၼၼ်ႉမၼ်းၼုင်ႈ သိူဝ်ႈပျီႇတုၸိတ်ႉ။မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းပေႃးတေၵႂႃႇၼႂ်းထိူၼ်ႇဢွင်ႈတီႈတတ်းမႆႉမၼ်းဢမ်ႇၼုင်ႈသိူဝ်ႈ ၶူဝ်း ပျီႇတုၸိတ်ႉၵူၺ်းၵႃႈဝၢႆးၸုမ်းၵေႃႇသၢင်ႈၶႄႇၶဝ်ၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉ တႃႇၵူတ်ႇထတ်းၵၢၼ်သၢင်ႈၽၢႆ မိူင်းတူၼ်ၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပရူႊဝႃႊရီႊ 2018 ၼႆႉမႃးမၼ်းၵေႃႈသႂ်ႇၶူဝ်းပျီႇတုၸိတ်ႉမၼ်း။ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၶဝ် လၢတ်ႈၼႄဝႃႈဝၢႆးၸုမ်းၶႄႇၶဝ်ၶဝ်ႈမႃးၼႆႉၽၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႅၼ်ႈၼႃမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇသေ မၼ်းၵေႃႈထၢင်ႇဝႃႈမၼ်ႈၸႂ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈလႆႈယဝ်ႉၼုင်ႈၶူဝ်းပျီႇတုၸိတ်ႉလႆႈယဝ်ႉၼႆယဝ်ႉ။
ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ပႆႇမီးၽႂ်ၸုမ်းလႂ်ပိုတ်ႇႁပ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းဝႃႈယိုဝ်းသေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢွၼ်ၵၼ်လွမ်ၵူဝ်ဝႆႉယူႇယဝ်ႉ။ဝၢၼ်ႈသႃလႃးၼႆႉမီးလင်ႁိူၼ်း 50 ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်တႆးမၢၼ်ႈမီးမွၵ်ႈသၢမ်လင်။
ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႅၼ်ႈၼႃ တႃႇၸုမ်းၶႄႇလူင်းထတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်သၢင်ႈၽၢႆ
မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 26/1/2018 ၼၼ်ႉဢူးၼၢႆႇသူၺ်ႇဢူးၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈလုမ်းၸွမ်ၸိုင်ႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇပၢႆးမၢၵ်ႈမီးသူင်ႇလိၵ်ႈ (လိၵ်ႈလပ်ႉ) ၽိုၼ်ၼိုင်ႈထိုင်ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇႁႅင်းၾႆးၾႃႉသေလၢတ်ႈ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းၸွႆႈဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၵူၼ်းၶႄႇ 10 ၵေႃႉၸိူဝ်းပဵၼ် ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇဢၼ်လုၵ်ႉ တီႈ ၶွမ်ႊပၼီႊ ၶႄႇၽၢႆသၢမ်ၾႃ (China Three Gorges Corporation) မႃးသေတေဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်းၵႂႃႇ တႃႇ ၵေႃႇသၢင်ႈ ၽၢႆမိူင်းတူၼ်။ၽိုၼ်မိူၼ်မၼ်းသူင်ႇၸူးလုမ်းသိုၵ်း သုင်သုတ်း တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ႁွင်ႈ ၵၢၼ် ၾၢႆႇႁူမ်ႇလူမ်ႈ လႄႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၼႂ်းမိူင်းၸိူဝ်းဢၼ်ၶဝ်ယွၼ်းတၢင်း ႁူမ်ႈမိုဝ်းတႃႇ ဢဝ် ႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၸုမ်းၵူၼ်းၶႄႇ ၼၼ်ႉ။ၼႂ်းလိၵ်ႈၼၼ်ႉယင်းလၢတ်ႈဝႃႈၵူၼ်းၶႄႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေ လုၵ်ႉ တီႈတႃႈၵုင်ႈသေၵႂႃႇတီႈ တႃႈၶီႈ လဵၵ်း ယဝ်ႉတေသိုပ်ႇ ၽၢၼ်ႇတၢင်းမိူင်းတူၼ် ယဝ်ႉၶဝ်ႈၵႂႃႇ တီႈဝၢၼ်ႈသႃ လႃးၼႆ ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပရူႊဝႃႊရီႊ 2018 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ သႃလႃးႁၼ်ၵူၼ်းၶႄႇ ၶဝ်မႃးၵႃး လၢႆလၢႆ လမ်းဢၼ်ႁေႃႈ လတ်း ၽၢၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈၶဝ်သေပူၼ်ႉၵႂႃႇတီႈ မႄႈပႃႉတၢင်းႁွင်ႇ ဝၢၼ်ႈသႃလႃး ဢၼ်ၵႆ မွၵ်ႈ 12 လၵ်း။ၶဝ်မႃးၸွမ်းၵႃး SURF လုၵ်ႉတၢင်းတႃႈ ၶီႈလဵၵ်း မႃး။ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၵႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉမၢင်လမ်း ပဵၼ်ၵႃးၶွမ်ႊ ပၼီႊမၢၼ်ႈ IGE (International Group of Entrepreneurs Company) ဢၼ်လူင်းတိုၼ်း ၼႂ်းၵၢၼ် ၵေႃႇသၢင်ႈ ၽၢႆမိူင်းတူၼ်။ ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ လၢတ်ႈ ၼႄဝႃႈ ႁူမ်ႇလူမ်ႈတႃႇၵူၼ်း ၶႄႇၶဝ်ၵေႃႈ ၼႅၼ်ႈၼႃၼႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။ၵူၼ်းၶႄႇၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈႁဵတ်း ၵၢၼ်ၶဝ် ၼၼ်ႉ ၵူၺ်းၶဝ် ဢမ်ႇလူင်းမႃးၸူးဝၢၼ်ႈသႃလႃး။သိုၵ်း မၢၼ်ႈ ၶမရ 580 (ပႃႈတႂ်ႈ ငဝ်ႈငုၼ်းၵုမ်းၵမ်ယၼ်ႇသိုၵ်း 14 မိူင်း သၢတ်ႇ) လႄႈပျီႇတုၸိတ်ႉ (ပျီႇတု ၸိတ်ႉမိူင်းၵၢင်တင်းတပ်ႉပႂ်ႉ လႅၼ်လိၼ် 1007) ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ပၼ်ၶဝ်။ ပေႃးတေၵႂႃႇတၢင်းလႂ် ၵေႃႈမီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၸွမ်းဢဝ်ႁူမ်ႇ လူမ်ႈပၼ်ၶဝ်ၼိုင်ႈ ၵေႃႉတေႃႇသိုၵ်း မၢၼ်ႈ သွင်ၵေႃႉၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသႃလႃးလၢတ်ႈဝႃႈဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉ ၼမ်ႉတွၼ်းၽွၼ်း လီမၼ်းၸွမ်း ၶဝ်သင်။ၶဝ်ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဵတ်း ၵၢၼ်လႄႈၵႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႈ ၶဝ် ဢမ်ႇ ၸၢင်ႈ။တေႃႈၼင်ႇၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်း ၵိၼ် ၽၵ်း ယိူဝ်ႈ ၼၢင်းၶဵဝ်ၵေႃႈ ယင်းသိုဝ်ႉဢဝ် တီႈ တႃႈၶီႈလဵၵ်းမႃး၊ၶဝ်တိုၼ်းဢမ်ႇသိုဝ်ႉ တီႈဝၢၼ်ႈသႃလႃး။ၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈ ၵေႃႉၼိုင်ႈလၢတ်ႈဝႃႈ “ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈတႄႉမီး ၽုၼ်ႇမုၵ်ႉၵူၺ်း”။(ၵွပ်ႈဝႃႈပေႃးၵႃးၶဝ် ၶဝ်ႈ ၽၢၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈၽုၼ်ႇမုၵ်ႉပေႃးၵုမ်ႈလူင်ၵႂႃႇ သဵင်ႈ) ၼႆယဝ်ႉ။
လိူဝ်ၼၼ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈယင်းလွမ်ၵူဝ်တႃႇလၢတ်ႈလွင်ႈၵူၼ်းၶႄႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈၵွပ်ႈဝႃႈပေႃးၸဝ်ႈၼႃႈ တီႈယႄးၶဝ်ႁူႉဝႃႈၽႂ်ႁူႉၽႂ်လၢတ်ႈလွင်ႈၶႄႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၼႆၶဝ်ႁွင်ႉၸႅတ်ႈထၢမ်တိၵ်းတိၵ်းၼႆယဝ်ႉ။
ပိုၼ်းလင်ၽၢႆမိူင်းတူၼ်
ၽၢႆမိူင်းတူၼ်ၼႆႉပဵၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၽၢႆ ဢၼ်တေသၢင်ႈၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉၶူင်းလူင်ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးဢၼ်ၼိုင်ႈၼႂ်းသၢမ်ၽႅၼ်ၵၢၼ် ၽၢႆသၢမ်ဢၼ် ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉၶူင်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး။မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ်တေဢွၵ်ႇ ႁႅင်း ၾႆးၾႃႉ7,000 မေႊၵႃႊဝတ်ႊသေတေသုင် 231 မီႊတိူဝ်ႊ၊တေပဵၼ်ၽၢႆဢၼ်ယႂ်ႇသုတ်းၼႂ်းၵုၼ်ၸဵင်ႇ ၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇလႄႈဢၢင်ႇၵဵပ်းၼမ်ႉမၼ်းတေယႂ်ႇၵႂၢင်ႈ ပဵင်းတၢင်းယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမိူင်းသိင်ႊၵႃႊပူဝ်ႊသေတေယိုတ်ႈၵိၼ်ပိုၼ်ႉတီႈတၢင်းယၢဝ်းမၼ်းသၢမ်ပုၼ်ႈသွင်ပုၼ်ႈၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။မူႇဝၢၼ်ႈႁိူၼ်း၊ ၵူၼ်းၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇတေၺႃးၼမ်ႉလုပ်ႇထူမ်ႈပႅတ်ႈပႃးၸဵမ်ဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းယူႇႁိမ်းႁွမ်းသၢႆမႄႈၼမ်ႉပၢင်ၸဵမ် ဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင်ဢၼ်ၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃဝၶိုၼ်းတၢင်ႇပၼ်ၸိုဝ်ႈဝဵင်းဝႃႈ “ဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင်” (ယွၼ်ႉမီးၵုၼ်ႁဵင်ၵုၼ် ၼႂ်းၼမ်ႉပၢင်) ၼၼ်ႉပႃးယူႇယဝ်ႉ။
ၽၢႆၼႆႉပဵၼ်ၵၢၼ်ႁူမ်ႈပုၼ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈၶွမ်ႊပၼီႊၽၢႆသၢမ်ၾႃၶႄႇ (China Three Gorges Corporation), ၶွပ်ႊၼီႊသိၼူဝ်ႊႁၢႆႊၻရူဝ်ႊ (Sinohydro) လႄႈၶွမ်ႊပၼီႊၶျၢႆႊၼႃႊသၢဝ်ႊတိူၼ်ႊၵရိတ်ႊ (China Southern Grid from China) ၶဝ်ဢဝ် 56% ၼႂ်းၶူင်းၵၼ်ၼႆႉ၊ ၶွမ်ႊပၼီႊထႆး (Electricity Generating Authority of Thailand International Company – EGATi သမ်ႉဢဝ် 30%၊ႁွင်ႈၵၢၼ်ၾၢႆႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ႁႅင်းၾႆးၾႃႉမၢၼ်ႈMyanmar Department of Hydropower Planning (DHPP) သမ်ႉဢဝ် 10% လႄႈၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၵူႈမိူင်းမိူင်း မၢၼ်ႈBurma’s International Group of Entrepreneurs – IGOEC သမ်ႉဢဝ် (4%)။IGOEC ၼႆႉပဵၼ် လုၵ်ႈလၢင်းဢူးဢွင်ႇတွင်းၽွင်းလူင်ၾၢႆႇႁူင်းၸၢၵ်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢူးတဵင်းသဵင်ႇ သေ ပဵၼ်တူဝ်တႅၼ်းတႃႇၵပ်းသၢၼ်ၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ၸွမ်းၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၵၢင်ႇလၢႆလၢႆၸုမ်း ၸိူဝ်း တူင်ႉ ၼိုင်ၸွမ်းသၢႆမႄႈၼမ်ႉၶူင်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးၼႂ်းပီ 2012 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၼႂ်းဝႅပ်ႊသၢႆႊ EGAT ၼၼ်ႉတႅမ်ႈလၢတ်ႈၼႄဝႆႉဝႃႈၶူင်းၵၢၼ်ၼႆႉမိူဝ်ႈလဵဝ်မႄးဢွၵ်ႇႁၢင်ႈၾၢင် (redesigned) မၼ်းဝႆႉပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇ “လူတ်းယွၼ်ႇလူင်းၽွၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းလႄႈၾိင်ႈတိုၼ်းသၽႃဝ” သေမိူဝ်ႈလဵဝ်တႄႉယိူင်းဢၢၼ်းတေၶူင်ဢွၵ်ႇႁႅင်းၾႆးၾႃႉ 3,000 မေႊၵႃႊဝတ်ႊ။ၼႂ်းၼၼ်ႉတႃႇ 90% ဢၼ် ဢွၵ်ႇတီႈၽၢႆမိူင်းတူၼ်ၼႆႉတေဢဝ်သူင်ႇၸူးမိူင်းထႆးၼႆယဝ်ႉ။(https://www.egati.co.th/en/investment/en-mongton.html)။
ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈတႄႉတိုၼ်းသၢၼ်ၶတ်းၽၢႆၼႆႉႁၢဝ်ႉႁႅင်းသေတိုၼ်းတေသိုပ်ႇတေႃႇသူႈသၢၼ်ၶတ်းလႄႈတေတႅမ်ႈသူင်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်းၼႆယဝ်ႉ။ၵေႃပွင်ၵၢၼ်ၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိုင်ႈတႆး CSSU ဢၼ်ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်းလႄႈတပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆးလၢႆလၢႆမူႇၸုမ်းႁူမ်ႈၵၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉယၢမ်ႈဢွၵ်ႇလိၵ်ႈသၢၼ်ၶတ်းၽၢႆမိူင်းတူၼ်လႄႈၽၢႆတၢင်ႇဢၼ်ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉၶူင်းမႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 29/08/2016 သေလၢတ်ႈဝႃႈ “ ၽၢႆၼႆႉတေပဵၼ်လွင်ႈလွၵ်ႇငိုတ်ႈတႃႇၵူၼ်း၊ၶူဝ်းၶွင်ၵိုၵ်းပိုၼ်း၊ႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇလႄႈတေယႃႉလုၵွႆပႅတ်းပိူင်ယူင်ႉသၢင်ႈၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃဝ” သေ “လွင်ႈဢၼ်တိုၵ်ႉသိုပ်ႇမုင်ႈၼႃႈၵေႃႇသၢင်ႈၽၢႆယူႇၼႆႉၵေႃႈတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵူၺ်း”ၼႆၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ဢွင်ႈတီႈသၢင်ႈၽၢႆလႄႈပိုၼ်ႉတီႈဢၢင်ႇၵဵပ်းၼမ်ႉဢၼ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉမီးယူႇဝႆႉၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈႁိမ်ၸိင်းၶဵင်ႇတႃႉၵၼ်ပဵၼ်တီႈဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းယႂ်ႇလူင်မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 20 ပီပၢႆသေၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်းမိူင်းပဵၼ်ၵေႃႇပဵၼ်ၵွင်၊တဵၵ်းပေႃႉထုပ်ႉ၊တဵၵ်းၵၼ်ႉၸၼ်ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉမႃး။
ပဵၵ်ႉသမ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵုမ်းၵမ်ၶူဝ်လမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်ၶၢမ်ႈ မႄႈၼမ်ႉၶူင်းၼႂ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇတီႈတႃႈ သၢင်းၼၼ်ႉဝႆႉ သေမီးတပ်ႉႁူမ်ႇလူမ်ႈ တပ်ႉဢွၼ်ႇ တပ်ႉ ဢိတ်းၶဝ် ပၵ်းဝႆႉၸွမ်း မႄႈၼမ်ႉၶူင်းႁိမ်း ဝၢၼ်ႈ သႃလႃးလႄႈဢွင်ႈတီႈသၢင်ႈၽၢႆသေတႃႉၶဝ်ဢမ်ႇၸၢင်ႈၵုမ်းၵမ် ႁူၺ်ႈလွႆ ထိူၼ်ႇၶိူဝ်းၸိူဝ်းယူႇဝႆႉပဵၼ် သွင်ၽၢၵ်ႇၶၢင်ႈ မႄႈၼမ်ႉၶူင်းလႄႈပဵၼ် တီႈၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈ လၢႆလၢႆၸုမ်းၵုမ်းၵမ်ဝႆႉပႃးၸဵမ်ၶွင်ႇသီႇဢဝ် ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/ တပ်ႉသိုၵ်း ၸိုင်ႈ တႆး (RCSS/SSA)။
မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉမီးပၢင်တိုၵ်းၼႂ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈသိုၵ်းတႆး (RCSS/SSA) ၼႂ်းမိူင်းပဵင်းၾၢႆႇႁွင်ႇဝၢၼ်ႈသႃလႃးသေႁဵတ်းႁႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ တိမတ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ လႄႈပေႃႉထုပ်ႉယွၼ်ႉထၢင်ႇထိူမ် ဝႃႈၵမ်ႉ ၸွႆႈ ထႅမ်သိုၵ်းတႆးပဵၵ်ႉသမ်ႉ RCSS/ SSA ၼႆႉပဵၼ်ၸုမ်း ဢၼ်လူင်းလၢႆး မိုဝ်းၵိုတ်းတိုၵ်းတူဝ်ႈမိူင်း NCA ဝႆႉၸွမ်းလူင် ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈမိူဝ်ႈပီ 2015 ၼၼ်ႉမႃး ၵေႃႈ ယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၼႂ်းပီ 2011 ၼၼ်ႉၵူၼ်းၵေႃႇသၢင်ႈၶႄႇသၢမ်ၵေႃႉလူင်းထတ်းတႃႇၽၢႆမိူင်းတူၼ်သေလႆႈထုၵ်ႇၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈတိၺွပ်းၵႂႃႇ (ၸိုဝ်ႈၶဝ်တႄႉဢမ်ႇပိုတ်ႇၽိူၺ်သေပွၵ်ႈ) ပႃးၸွမ်းၵူၼ်းၸွႆႈပေၽႃသႃမၼ်း။ဝၢႆးတိၺွပ်းဝႆႉၶၢဝ်းတၢင်းသၢမ်လိူၼ်ယဝ်ႉၶဝ်ၶိုၼ်းထုၵ်ႇပွႆႇပၼ်ၶိုၼ်းလူၺ်ႈဢမ်ႇမီးႁူးမီးႁွႆးၸဵပ်း မၢတ်ႇသင်။(http://burmariversnetwork.org/news/china-asks-shan-army-to-chase-its-four-missing-guys)။
ပူၵ်းတိုၼ်ႇတိုၵ်းသူၼ်းထိုင်ၽူႈလူင်းတိုၼ်းၽၢႆၶဝ်
ပဵၵ်ႉသမ်ႉမီးၵၢၼ်တူၵ်းလူင်းၵိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်ဝႆႉယဝ်ႉသေတႃႉၵၢၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းၵူၼ်းၶီႇႁိူဝ်းၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်းၸႅင်ႈၸႅင်ႈလိူင်ႈဢၼ်ပူၼ်ႉမႃးၼႆႉတိုၼ်းၸီႉၸႅင်ႈၼႄဝႃႈဢမ်ႇမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉ ၶူင်းၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပဵၵ်ႉသမ်ႉဢမ်ႇႁူႉလႆႈဝႃႈပဵၼ်ၸုမ်းလႂ်ယိုဝ်းသေတႃႉလွင်ႈၵၢၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းၽွင်းၸုမ်းၶႄႇၶဝ်လူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉ ထတ်းသၢင်ႈယူႇၼႆႉၵေႃႈ သမ်ႉဢဝ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈပၼ်ၶဝ်ၼႅၼ်ႈၼႃလႄႈမၼ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈ ဢၼ် ဢမ်ႇထၢင်ႇလႄႈၵိုင်ႉၵၢင်ႉပဵၼ်ၼၼ်ႉသင် ၵွပ်ႈမီးလွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈၼႅၼ်ႈၼႃဝႆႉ။
ၵၢၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းၼႆႉတိုၼ်းပဵၼ်လွင်ႈပူၵ်းတိုၼ်ႇတိုၵ်းသူၼ်းပၼ်ၾၢင်ႉထိုင်ၽူႈလူင်းတိုၼ်းသၢင်ႈၽၢႆ ၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။မၼ်းတိုၼ်းမီးၽေးၶဵၼ်ၼမ်တေႉတေႉတႃႇတေသိုပ်ႇႁႂ်ႈၶူင်းၵၢၼ်ယႂ်ႇလူင်ဢၼ်တိုၵ်ႉ ပဵၼ် လွင်ႈထဵင်မေႃးၵၼ်ယူႇၼႆႉႁဵတ်းၵႂႃႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုၵ်းသိူဝ်သေၵၢၼ်ၵုမ်းၵမ်ၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃဝၼႆႉ ၵေႃႈတိုၼ်းပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈပၼ်ႁႃဢၼ်လႆႈပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်မႃးၶၢဝ်းတၢင်းၼပ်ႉႁူဝ်ပီမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၵေႃႈၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး တိုၵ်းသူၼ်းထိုင်ၽူႈလူင်းတိုၼ်းၽၢႆၵူႈဢၼ်ၼိူဝ် မႄႈၼမ်ႉၶူင်းလႄႈမႄႈၼမ်ႉတၢင်ႇသၢႆၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈတင်းမူတ်း ႁႂ်ႈၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈၽႅၼ်ၵၢၼ်တႃႇသၢင်ႈၽၢႆၸိူဝ်းၼႆႉၵွပ်ႈဝႃႈမၼ်းယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုၵ်းသိူဝ်။လွင်ႈသိုပ်ႇမုင်ႈၼႃႈႁဵတ်းသၢင်ႈ ၽၢႆၸိူဝ်း ၼႆႉၵေႃႈမိူၼ်ၵၼ်တင်းသူၼ်းၾႆးပၼ်ပၢင်တိုၵ်းဢၼ်ယိုတ်ႈယၢဝ်းမႃးၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၸၢင်ႈမွတ်ႇ လႆႈ သေတေပဵၼ်လွင်ႈဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းယဵတ်ႈပူဝ်ႉသႂ်ႇၼႂ်းၽေးၶဵၼ်လူင်ၼၼ်ႉၵူၺ်း။
တွင်ႈထၢမ်
ၸၢႆးၶိူဝ်းသႅင် +95: 926-436- 2973 (တႆး၊ဢင်းၵိတ်း၊မၢၼ်ႈ)
ၼၢင်းၸၢမ်တွင်း +66: 81-603-6655 (တႆး၊ထႆး၊ဢင်းၵိတ်း)
ၸၢႆးႁေႃသႅင် +66: 62- 941-9600 (တႆး၊ဢင်းၵိတ်း)
ၸၢႆးယွတ်ႈလိုၼ်း +66: 97- 143-1530 (တႆး၊မၢၼ်ႈ)
PDF files: