ၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆး ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး
ဝၼ်းထိ 18/9/2025
ၶီႈၶူၺ်လိၼ်လႆထူမ်ယႃႉလုႁႆႈၼႃးၼႂ်းမိူင်းၶၢၵ်ႇၸိူဝ်းယူႇတၢင်းတႂ်ႈထၢင်မိူင်ႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ သိုၵ်း ဝ ပွတ်းႁွင်ႇ
Download PDF >> Thai | Shan | Burmese | English
ႁႆႈၼႃးၼပ်ႉလၢႆဢေႊၵႃႊ ၸွမ်းသၢႆၼမ်ႉလူၺ် ၼႂ်းမိူင်းၶၢၵ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ၺႃးၶီႈၶူၺ်လိၼ်လႆ ထူမ် ဢၼ်ဢမ်ႇတွၼ်ႉယၢမ်ႈထူပ်းၺႃးသေပွၵ်ႈ တင်ႈတႄႇၼႂ်းႁၢင်လိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ 2025၊ ပဵၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ယူႇတၢင်းတႂ်ႈမိူင်ႁႄႈႁႃယၢပ်ႇတီႈမိူင်းပွၵ်ႉ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုၵ်းဝ UWSA ၵုမ်းၵမ် ႁၢင်ႇၵႆမွၵ်ႈ 20 ၵီႊလူဝ်ႊမႄႊတိူဝ်ႊ။
ၾူၼ်လူင်တူၵ်းႁႅင်းႁႃႇယႂ်ႇပူၼ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမႄႈၼမ်ႉလူၺ်ၼွင်းလူၼ်ႉၾင်ႇ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 27/7/2025 ယဝ်ႉ ၼွင်းလုပ်ႇထူမ်ႈႁႆႈၼႃးတင်းသွင်ၾၢႆႇ၊ ၼမ်ႉယိုင်ႈၼွင်းၶိုၼ်ႈထိုင် 2 မႄႊတိူဝ်ႊ (6 ထတ်းပၢႆ)။ ဝၢႆး ၼမ်ႉ ယူပ်ႈလူင်းသၢမ်ဝၼ်းယဝ်ႉ ၶီႈၶူၺ်လိၼ်သုင်ထိုင် 60 သိၼ်ႊထီႊမဵတ်ႊ ( 1 ထတ်းပၢႆ) ၶၢင်ႉၶမ်ဝႆႉ ၼႂ်းႁႆႈၼႃးၸိူဝ်းၺႃးၼမ်ႉထူမ်ႈၼၼ်ႉမွၵ်ႈၶိုင်ႈၼိုင်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇတဝ်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉ- ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ် ၶဝ်ႈၼႃး၊ မၢင်ၸိူဝ်းပဵၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ထူဝ်ႇလိၼ်လႄႈထူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ လုသုမ်းယႂ်ႇလူင်။
ၸဝ်ႈႁႆႈၼႃး ၶဝ်ၶိုၼ်းမႄးၵဵပ်းၽုၵ်ႇသုမ်ႈသႂ်ႇၼိူဝ်ၶူၺ်ၶီႈလိၼ်ဢၼ်ထူမ်သႂ်ႇၼႂ်းႁႆႈၼႃးၼၼ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 5/8/2025 ၼမ်ႉလူၺ်ၶိုၼ်းၼွင်းထူမ်ႈထႅင်ႈသေ တေႃႉဢဝ်ၶီႈၶူၺ်လိၼ်မႃးထူမ်သႂ်ႇထႅင်ႈ။ တူၼ်ႈၵႃႈဢၼ်ၶိုၼ်းမႄးၵဵပ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈမႂ်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈၺႃးၼမ်ႉဢၼ်ၼွင်း ႁိုင်ထႅင်ႈ 3 ဝၼ်း လႄႈ ၶီႈၶူၺ်လိၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉထူမ်သႂ်ႇလုသုမ်း။
ၸဝ်ႈႁႆႈၼႃးၶဝ်ၶိုၼ်းမႄးၵဵပ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈထႅင်ႈ၊ ထိုင်မႃးမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 10/8/2025 ၼမ်ႉလူၺ်ၶိုၼ်းၼွင်းထူမ်ႈသႂ်ႇထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈလႄႈ တုမ်ႉတိူဝ်ႉႁႆႈၼႃးၸိူဝ်းၶိုၼ်းမႄးၵဵပ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈၼႂ်းႁႆႈၼႃးၼၼ်ႉထႅင်ႈ ယူႇယဝ်ႉ။
ၸဝ်ႈႁႆႈၼႃးၶဝ်ၶၢင်းပွင်ႉဝႃႈ လွင်ႈလုသုမ်းယွၼ်ႉ ၼမ်ႉၼွင်းၶူၺ်ၶီႈလိၼ် ထူမ်သႂ်ႇၸိူင်ႉၼႆဢမ်ႇတွၼ်ႉ ယၢမ်ႈႁၼ်ထူပ်းၺႃးသေပွၵ်ႈ။ မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၵျူႊလၢႆႊ ထိုင်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊပီ 2024 ၼၼ်ႉ ပဵၵ်ႉသမ်ႉ ၼမ်ႉလူၺ်ၼွင်းထူမ်ႈ သုင်ၶိုၼ်ႈထိုင် 2 မႄႊတိူဝ်ႊ (6 ထတ်းပၢႆ) ၼႂ်းမိူင်းၶၢၵ်ႇသေတႃႉ ဢမ်ႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉ မၢၵ်ႇတဝ်ႈၶဝ်ႈၼမ်ႉ ၼႂ်းတူင်ႈႁႆႈၼႃး၊ ၶီႈၶူၺ်လိၼ်ၸိူင်ႉၼႆၵေႃႈဢမ်ႇမီးၼႆ။
ၼႂ်းၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆးပူၼ်ႉမႃးပႆႇႁိုင်ၼႆႉ ပိုတ်ႇၼႄလွင်ႈၵၢၼ်ၶႂၢၵ်ႈၶုတ်း ႁႄႈႁႃယၢပ်ႇၼႂ်းမိူင်းပွၵ်ႉ ဢၼ်တေႃႉဢဝ်ၶူၺ်ၶီႈလိၼ်လႆလူင်းၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉ ၸိူဝ်းၶိုၼ်းလႆၶဝ်ႈ မႄႈ ၼမ်ႉလူၺ် ဢၼ်မီးတၢင်းႁွင်ႇမိူင်းၶၢၵ်ႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈဝႃႈ ၶူၺ်ၶီႈလိၼ်ဢၼ်လူင်းၶဝ်ႈၼႂ်း မႄႈၼမ်ႉလူၺ် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉလွင်ႈၶုတ်းမိူင်ႁႄႈ။
လွင်ႈၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းပွၵ်ႉဢၼ်ၸႂ်ႉလၢႆး In-situ leaching (လၢႆးထတ်းထွင်ဢဝ်ႁႄႈ) ထွင်ဢဝ် ႁႄႈ ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉ ၾိင်ႈတိုၼ်းသၽႃဝ တေႉတေႉ၊ ၵွပ်ႈဝႃႈၸႂ်ႉလၢႆးဢၼ်ဢဝ်ထၢတ်ႈၵွင်ႉ (သၢၼ်ႊ ၶႅမ်ႊမိၵ်ႊၶိူဝ်ႊ) လေႃႇသႂ်ႇၼႂ်းတေႃႈလွတ်ႇယၢင် ဢၼ်ဝႆႉၸွမ်းတၢပ်ႈလွႆသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈထိူၼ်ႇ ၶိူဝ်းတူၼ်ႈမႆႉ လႄႈ လိၼ်ၵူၼ်ႇလူင်း ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်။
တၢမ်ၼင်ႇ ၶၢဝ်ႇသၼ်လွႆဝ လၢတ်ႈၼႄဝႆႉဝႃႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶုတ်းမိူင်ႁႄႈၵေႃႉၼိုင်ႈတၢႆ ယွၼ်ႉလိၼ် ၵူၼ်ႇ တီႈထၢင်မိူင်ႁႄႈႁႃယၢပ်ႇတီႈၼိုင်ႈ ၼႂ်းမိူင်းပွၵ်ႉ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 9/8/2025။ တူဝ်တၢႆမၼ်းၸင်ႇၸၢင်ႈ ၶူၼ်ႉဢဝ်ၶိုၼ်း ဝၢႆးလိၼ်ၵူၼ်ႇယဝ်ႉၼိုင်ႈဝၼ်းၼႆယဝ်ႉ။
ၵူၼ်းဢၼ်ယူႇၼႂ်းမိူင်းၶၢၵ်ႇၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်တႆး ၸိူဝ်းပိုင်ႈဢိင်ၵၢၼ်ႁႆႈၼႃးသူၼ်သေ ႁဵတ်းႁႃလဵင်ႉတွင်ႉ။
မိူင်းၶၢၵ်ႇၼႆႉ ယူႇၼႂ်းၼႃႈတီႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵုမ်းၵမ်။ ႁိမ်းဝဵင်းမိူင်းၶၢၵ်ႇမီးတပ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ် တိုၵ်း (ပျူႇႁႃႇ) မၢၼ်ႈ တင်းၵွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈထႅင်ႈသီႇတပ်ႉ ၸိူဝ်းပဵၼ်တပ်ႉၶလယ 227၊ ၶမယ 327၊ ၶမယ 328 လႄႈ တပ်ႉၵွင်ႈလူင် ၸိူဝ်းယူႇပႃႈတႂ်ႈတိူင်းသိုၵ်းသၢမ်ၸဵင်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၼမ်ႉလူၺ်ၼႆႉၼွၵ်ႈသေလႆလတ်းၶၢမ်ႈမိူင်းၶၢၵ်ႇယဝ်ႉ ယင်းလႆလတ်းၶၢမ်ႈၵဵင်းတုင်လႄႈမိူင်းလႃးသေ လႆလတ်းၶဝ်ႈၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းယွင်း ဢၼ်တပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းလႃး (NDAA) ၵုမ်းၵမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၶိုၼ်းသိုပ်ႇလႆၶဝ်ႈၼမ်ႉၶွင် တီႈတႃႈသူပ်းလူၺ်။ ၼွၵ်ႈသေတီႈမိူင်းပွၵ်ႉမီးမိူင်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇယဝ်ႉ ယင်းမီးမိူင်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈတပ်ႉသိုၵ်းမိူင်းလႃး ပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၶူၺ်ၶီႈလိၼ်လႆၶဝ်ႈၼမ်ႉ လူၺ် ၼၼ်ႉထႅင်ႈ။
တွင်ႈထၢမ်
ၸၢႆးႁၵ်ႉၸႅတ်ႈ +1 343 304 5332 Signal (ၽႃသႃ ဢင်းၵိတ်း၊ တႆး)
ယိင်းလႅင်းႁၢၼ် +1 825 425 4099 Signal (ၽႃသႃ မၢၼ်ႈ)
ယိင်းႁွမ် +44 7418 602 464 Signal (ၽႃသႃ ထႆး)