ၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆး ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး
ဝၼ်းထိ 15/5/2025
ၶႅပ်းႁၢင်ႈလၢဝ်ပွမ် ပိူင်းၼႄၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈ လႅပ်ႈမီးၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းသၢတ်ႇပွတ်းၸၢၼ်း ႁၢင်ႇၵႆလႅၼ်လိၼ်ထႆး 25 ၵီႊလူဝ်ႊမႄႊတိူဝ်ႊ
ၶႅပ်းႁၢင်ႈလၢဝ်ပွမ် ပိူင်းၼႄဝႃႈ လႅပ်ႈမီးၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ (Rare earth) သွင်ပိုၼ်ႉတီႈၼႂ်းမိူင်းယွၼ်း မိူင်းသၢတ်ႇပွတ်းၸၢၼ်း ႁၢင်ႇၵႆလႅၼ်လိၼ်မိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇမွၵ်ႈ 25 ၵီႊလူဝ်ႊမႄႊတိူဝ်ႊ၊ ယူႇတေႃႇၼႃႈ ၸႄႈဝဵင်းမႄႈဢၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈၵဵင်းမႆႇ။ ယွၼ်ႉၵွင်ႉသၢၼ်ႊ တီႈၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇၼၼ်ႉ ၶူၼ်းၶဝ်ႈ ၸွမ်းၼမ်ႉသေ လႆၶဝ်ႈမႄႈၼမ်ႉၵူၵ်းလႄႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတၢင်းပၢႆးယူႇလီ ၵူၼ်းမိူင်းတင်းသွင် ၽၢႆႇၸိူဝ်းယူႇသဝ်းပိုင်ႈဢိင်မႄႈၼမ်ႉၵူၵ်း တွၼ်ႈတၢင်းတႂ်ႈဢၼ်မီးႁူဝ်ၵူၼ်းလၢၼ်ႉပၢႆ။
ပိူင်ၽၢင်ႁၢင်ႈ ထၢင်ၶုတ်းႁႄႈဢၼ်လၢဝ်ပွမ်ပိူင်းၼႄၼၼ်ႉ မီးထၢင်ၼမ်ႉယႂ်ႇမူၼ်းမူၼ်း တၢမ်းၶပ်ႉၵၼ်ဝႆႉ ပဵၼ်ၸၼ်ႉပဵၼ်ၸၼ်ႉ မိူၼ်ပိူင်ၽၢင်ႁၢင်ႈၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းၶၢင် ဢၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊၶႄႇၶဝ် ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ (Rare earth) သွင်သႅၼ်း – ႁႄႈ ထိူဝ်ႊပီႊယမ်ႊ လႄႈ တိတ်ႊပရူဝ်ႊသီႊယမ်ႊ (terbium (Tb) and dysprosium (Dy) ၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇၼႂ်းမိူင်းၶၢင်ၼၼ်ႉ တုမ်ႉတိူဝ်ႉသၽႃဝၵႂၢင်ႈၶႂၢင် “ မီးၼမ်ႉၵွင်ႉၸိုမ်းလႆဢွၵ်ႇ” ပႃးၸဵမ်လွင်ႈထွၵ်ႇၼမ်ႉၵွင်ႉသၢၼ်ႊပႅတ်ႈတၢင်းတေႃႈၼမ်ႉသႂ်ႇၼႂ်းႁူၺ်ႈ ၸွမ်းလွႆ ၼင်ႇႁိုဝ်တေ ၸၢင်ႈထွင် ဢဝ်ႁႄႈႁႃယၢပ်ႇဢွၵ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွင်ႉသၢၼ်ႊ ၼၼ်ႉၶိုၼ်းလႆၶဝ်ႈၼႂ်း ထၢင်ဢၢင်ႇယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမူၼ်း တီႈ ဢၼ်ဢဝ်ၵွင်ႉသၢၼ်ႊသႂ်ႇလေႃးထႅင်ႈ ပိူဝ်ႈတႃႇယၢႆႈဢဝ်ႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပိုၼ်းၶႅပ်းႁၢင်ႈလၢဝ်ပွမ်ၼၼ်ႉ ၸီႉၸႅင်ႈၼႄဝႃႈ ၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ဢၼ်မီးတၢင်းဢွၵ်ႇ မႄႈၼမ်ႉ ၵူၵ်းၼၼ်ႉ ႁၢင်ႇၵႆ 3.6 ၵီႊလူဝ်ႊမႄႊတိူဝ်ႊတႄႇၶုတ်းၸဵမ်မိူဝ်ႈၵၢင်ပီ 2023 လႄႈ ၵၢၼ်ၶုတ်း ႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ဢၼ်မီးတၢင်းတူၵ်းမႄႈၼမ်ႉၵူၵ်း ႁၢင်ႇၵႆ 2.6 ၵီႊလူဝ်ႊမႄႊတိူဝ်ႊ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တႄႇၶုတ်းမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈၵၢင်ပီ 2024။
လွင်ႈၶုတ်းၶမ်းၸွမ်းသၢႆမႄႈၼမ်ႉၵူၵ်းၼႂ်းမိူင်းယွၼ်းၼႆႉ မီးသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ ၵမ်းၵမ်းတႅမ်ႈၶၢဝ်ႇဢွၵ်ႇ ပၼ်မႃး ၶပ်ႉၶပ်ႉတၢမ်းတၢမ်းထိုင်ယၢမ်းလဵဝ်။ ၶႅပ်းႁၢင်ႈလၢဝ်ပွမ် ပိူင်းၼႄပိူင်ၵၢၼ် ၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈ မိူၼ်ႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ၼၼ်ႉ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်းပိူင်ၵၢၼ်ၶုတ်းၶမ်းၸွမ်းသၢႆမႄႈၼမ်ႉၵူၵ်းတေႉတေႉ။ ၶႅပ်းႁၢင်ႈလၢဝ်ပွမ်ဢၼ်ပိူင်း ၼႄ ထၢင်ဢၢင်ႇထွၵ်ႇၼမ်ႉၸႂ်ႉ ထၢင်ၶုတ်းၶမ်း ၸွမ်းသၢႆမႄႈၼမ်ႉသၢႆ တၢင်းဢွၵ်ႇမိူင်းသၢတ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပႅၵ်ႇပိူင်ႈမိူၼ်ၵၼ်။
လွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတၢင်းၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃဝလႄႈ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းၸိူဝ်းယူႇႁိမ်းၸမ်ထၢင်ၶုတ်းႁႄႈ ႁႃယၢပ်ႇ ၼႂ်းမိူင်းၶၢင်ၼၼ်ႉ မီးၵၢၼ်ၵဵပ်းၶေႃႈမုၼ်းဝႆႉလီငၢမ်း။ ၼမ်ႉၵွင်ႉသၢၼ်ႊတီႈၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ၼၼ်ႉ ၸိုမ်း ဢွၵ်ႇၶဝ်ႈၼႂ်းလိၼ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလိၼ်ၵူၼ်ႇပင်းလႄႈမီးၵွင်ႉသၢၼ်ႊ တိတ်းၸွမ်းလိၼ် လႄႈမႄႈ ၼမ်ႉ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပႃလႄႈသတ်းတၢင်ႇၸိူဝ်းလုတၢႆယဝ်ႉ ၵွင်ႉမၼ်းၸိုမ်ႉၶဝ်ႈၼမ်ႉလႄႈၸိူဝ်ႉၽၼ်း မၢၵ်ႇၶဝ်ႈ တဝ်ႈၼမ်ႉ ပဵၼ်မိူဝ်ႇထႅင်ႈ။
ထၢင်မိူင်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇၼႂ်းမိူင်းယွၼ်းၼႆႉၵေႃႈ လႅပ်ႈမီးၵၢၼ်ပွႆႇငူၼ်ႉၵွင်ႉသၢၼ်ႊမၼ်းၶဝ်ႈၼႂ်းမႄႈ ၼမ်ႉၵူၵ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၵူၵ်းဢၼ်မီးၵွင်ႉသၢၼ်ယွၼ်ႉၵၢၼ်ၶုတ်းၶမ်း ၶူၼ်းၶဝ်ႈၸွမ်းယူႇယဝ်ႉ ၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁၢင်ႈႁၢႆႉလိူဝ်ၵဝ်ႇထႅင်ႈ၊ လွင်ႈၼႆႉဢဝ်ယဵၼ်းပဵၼ်ၽေးၶဵၼ်လွၵ်ႇငိုတ်ႈ ပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ၵူၼ်း မိူင်း ၸိူဝ်းယူႇသဝ်းၸွမ်းသၢႆမႄႈၼမ်ႉၵူၵ်း ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်းလႄႈ မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ။ ၼႂ်းမိူင်းထႆး တႄႉ မႄႈၼမ်ႉၵူၵ်းလုၵ်ႉတၢင်းတႃႈတွၼ်း ၸႄႈဝဵင်းမႄႈဢၢႆး ၸႄႈတွၼ်ႈ ၵဵင်းမႆႇသေ လႆၶၢမ်ႈၶဝ်ႈၸူး ၸႄႈ တွၼ်ႈၵဵင်းႁၢႆးယဝ်ႉ သိုပ်ႇလႆလူင်းၸူး မႄႈၼမ်ႉၶွင် တီႈၸႄႈဝဵင်းၵဵင်းသႅၼ်။
ၵၢၼ်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇလႄႈ ၽွၼ်းႁၢႆႉၸႃႉၶၢမ်ႈလႅၼ်လိၼ် ဢၼ်ၸၢင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသၽႃဝ လႄႈ တူင်ႇဝူင်း ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ လွမ်မႃးပဵၼ်တၢင်းမႆႈဢူၵ်း ၼၵ်းၸႂ်သေ ႁဝ်းၶႃႈတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈ တင်းသွင် ၽၢႆႇလူင်းၵူတ်ႇထတ်းယဝ်ႉ ဢဝ်ၶေႃႈမုၼ်းၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ၶုတ်းမိူင်ႁႄႈတင်းသဵင်ႈ ပိုတ်ႇၼႄ ၵူၼ်းမိူင်း ႁႂ်ႈ ႁပ်ႉႁူႉၸႅင်ႈလႅင်း တူဝ်ႈထိုင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူင်းယွၼ်းဢွင်ႈတီႈဢၼ်မီးမိူင်ထၢင်ၶုတ်းႁႄႈႁႃယၢပ်ႇ ၼႆႉ မီးယူႇဝႆႉၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ သိုၵ်းဝ UWSA ႁူမ်ႈၵၼ်ၵုမ်းၵမ်။
တွင်ႈထၢမ်
ၸၢႆးႁေႃသႅင် +66 94 728 6696 Signal (တႆး, ဢင်းၵိတ်း)
ယိင်းလႅင်းႁၢၼ် +1 825 425 4099 Signal (မၢၼ်ႈ)
ယိင်းႁွမ် +66 82-893-2552 Signal (ထႆး)
Download PDF files >>>