ၶေႃႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ
ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းမႂ်ႇ ၸုမ်းၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး(SHRF)လႄႈ ၸုမ်းၵေႃႇမတီႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးပၢႆႈၽေး လႅၼ်လိၼ်ထႆး (SSRC-TB)
ဝၼ်းထိ 23/5/2019
ဢွင်ႈတီႈပိုင်ႈႁူမ်ႈပၢႆႈၽေးၵႅပ်ႈမႃး– ၽေးၶဵၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈတႃႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၸွမ်းလႅၼ်တႆး–ထႆး
ၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းမႂ်ႇ ၸုမ်းၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး(SHRF)လႄႈ ၸုမ်းၵေႃႇမတီႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးပၢႆႈၽေး လႅၼ်လိၼ်ထႆး (SSRC-TB) လႆႈပိုတ်ႇၽိူၺ်ၼႄ ၽေးၶဵၼ်လွင်ႈႁူမ်ႇလူမ်ႈ ယွၼ်ႉၸုမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈသိုၵ်းဝ UWSA ၶဝ်ၽိုတ်ႉၸိမ် ၶဵင်ႈၶႅင်သႂ်ႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးပၢႆႈၽေးၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆး ဢၼ်မီးႁူဝ်ၵူၼ်း 6,000 ပၢႆ ၸိူဝ်းၺႃးၸဝ်ႈတႃႇၼၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ် တတ်းပႅတ်ႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၽွင်းပီပၢႆပူၼ်ႉမႃး။
ႁူမ်ႈဝႃႈၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA ပဵၼ်ၸုမ်းဢၼ်ၵိုတ်းယိုဝ်းဝႆႉ ၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈယဝ်ႉသေတႃႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယင်းတိုၵ်ႉသိုပ်ႇသူင်ႇႁႅင်းသိုၵ်းၶႂၢၵ်ႈၶဝ်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်း ပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးႁႃႈပၢင်သေ ႁဵတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းမႂ်ႇ၊ ပွႆႇၻရူၼ်ႊလႄႈ မိူဝ်ႈၼႂ်း လိူၼ်ၾႅပ်ႊပရူႊဝႃႊရီႊ 2019 ၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းၵွင်ႈလူင်သႅၼ်းမၢၵ်ႇ 120 mm ႁူၵ်းလုၵ်ႈ ၶဝ်သႂ်ႇ တီႈပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးသွင်တီႈ။ လွင်ႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးတိုၼ်ႇသၢၼ်ႈၵူဝ်ႁႄသေ လႆႈဢွၼ်ၵၼ် ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၶုတ်းလုၵ်းၶုတ်းထၢင်တႃႇပၢႆႈမႅပ်းလႄႈ ဢွၼ်ၵၼ်ၽိုၵ်းႁၢင်ႈႁႅၼ်းဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈ သင်ဝႃႈပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်း ၵၼ်မႃးထႅင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
သိုၵ်းဝ UWSA ၵေႃႈ သိုပ်ႇၶႂၢၵ်ႈပိုၼ်ႉတီႈမၼ်းတၢင်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း/ဢွၵ်ႇၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းပၢင်သဝ်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ်ယူႇ။ မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၾႅပ်ႊပရူႊဝႃႊရီႊ 2019 ၼၼ်ႉသိုၵ်းဝ UWSA ၶဝ်လႆႈ ယိုတ်းဢဝ်ႁႆႈတီႈလိၼ် တီႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁိမ်းပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးလွႆၵေႃႇဝၼ်း ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇလႄႈ ပဵၼ်ၵၢၼ် ပူၼ်ႉပႅၼ်ၶေႃႈတူၵ်း လူင်းၼႃႈတီႈဢၼ်လႆႈတူၵ်းလူင်းဝႆႉၸွမ်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႃႈတီႈလိၼ် တီႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ်ၵႅပ်ႈလူင်း ယၢပ်ႇၽိုတ်ႇမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇထႅင်ႈ။
လွင်ႈသိုပ်ႇထႅမ်သိုၵ်းၶႂၢၵ်ႈတပ်ႉၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း/ပွတ်းဢွၵ်ႇၼၼ်ႉ လႆႈၸီႉၸႅင်ႈၼႄၼႂ်းၽႅၼ်ႇတီႈမႂ်ႇ ဢၼ် ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး ႁဵတ်းဢွၵ်ႇပိုတ်ႇၼႄ လွင်ႈတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႄႈ တပ်ႉသိုၵ်းဝ UWSA ပဵၼ်ၸုတ်ႇပဵၼ်ၸုတ်ႇပၵ်းဝႆႉၼႅၼ်ႈၼႃ ၸွမ်းႁိမ်းႁွမ်းပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၼႂ်းၽႅၼ်ႇတီႈၼၼ်ႉ ယင်းပိုတ်ႇၼႄပႃးလွင်ႈၶႂၢၵ်ႈပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်သိုၵ်းဝ UWSA ၶဝ်ၵုမ်းၵမ်ဝႆႉ ပိုၼ်ႉ တီႈၼႃႈလိၼ်ၶဝ်တွၼ်ႈတၢင်းၸၢၼ်း ဢၼ်ၶဝ်တဵၵ်းၸႂ်ႉၵူၼ်းၸၢဝ်းဝ ပွတ်းႁွင်ႇ ႁူဝ်ၵူၼ်း 120,000 ၶၢႆႉလူင်းမႃး ယူႇတၢင်းၸၢၼ်းမိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးသၢဝ်းပီပၢႆၼၼ်ႉသေ တဵၵ်းၸႂ်ႉၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်း (ၵူၼ်းၸႃႇတိ) ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၸိူဝ်းပဵၼ်တႆး၊ ဢႃႇၶႃႇလႄႈလႃးႁူႇၶဝ်ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ ၸွမ်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ၸႅၵ်ႇယႅၵ်ႈသေ ဢုပ်ႉပိူင်ႇတၢမ်ၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယၢမ်ႈၸႂ်ႉမႃးဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈလိၼ်ႁႆႈၼႃး တီႈၽုၵ်ႇတီႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢဝ်ယဵၼ်းပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈသိုၵ်းၶဝ်ယူႇ ၸွတ်ႇတူဝ်ႈၽႄႈၵႂႃႇတင်းပိုၵ်းယဝ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇၵုမ်းၵမ်ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇတူၼ်ႈမႆႉ- ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ် တူၼ်ႈယၢင် ဢၼ်ၽုၵ်ႇသေ ၶိုၼ်းတေႃႉသူင်ႇပၼ်မိူင်းၶႄႇ။
ၽွင်းၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းလႄႈတၢင်ႇမိူင်းဢွၼ်ၵၼ်ပၵ်းတႃၸွမ်းပွႆးၶွပ်ႈတဵမ် 30 ပီသိုၵ်းဝ UWSA ၵိုတ်းယိုဝ်း ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်တႆး-ၶႄႇမိူဝ်ႈလိူၼ်ပူၼ်ႉမႃးယူႇၼၼ်ႉ လွင်ႈၼႄ ၽၢင်ႁၢင်ႈသိုၵ်းၶိုၵ်ႉၶၢႆးယႂ်ႇလူင် ဢၼ်ၸႂ်ႉၵူၼ်းသိုၵ်းၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်တီႈငဝ်ႈငုၼ်းသိုၵ်းဝ UWSA ၼႃႈလိၼ်သိုၵ်းပွတ်း ၸၢၼ်း တီႈႁူၺ်ႈဢေႃႈ ၸႄႈဝဵင်းမိူင်းတူၼ် ဢၼ်ႁၢင်ႇၵႆလႅၼ်လိၼ်ထႆး 10 ၵီးလူဝ်ႇမီႇတႃႇ ၵူၺ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းပဵၼ်လွင်ႈဢၼ် ၾၢင်ႉတိူၼ်းပိူဝ်ႈတႃႇလူဝ်ႇၵႄႈၶႆပၼ်ႁႃ လွင်ႈၼႃႈလိၼ်ၵုမ်းၵမ် ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း/ဢွၵ်ႇ ၵွၼ်ႇၼႃႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶဝ်ပေႃးၸၢင်ႈပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸၢႆးလႅင်း ႁူဝ်ပဝ်ႈၵေႃႇမတီႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပၢႆႈၽေး (လႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆး) လၢတ်ႈဝႃႈ “သူၼ်ဝၢၼ်ႈၼႃးႁဝ်းၵေႃႈ ၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈသိုၵ်းဝ ႁုပ်ႈယိုတ်း(သိမ်း)ဢဝ်ယဝ်ႉ။ ၼႂ်းငဝ်းလၢႆးမိူဝ်ႈလဵဝ် တႃႇတေပွၵ်ႈမိူဝ်းၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈၵဝ်ႇ မိူင်းလင်ႁဝ်းၼၼ်ႉတိုၼ်းဢမ်ႇပဵၼ်လႆႈ” ဝႃႈၼႆ။
ပဵၵ်ႉသမ်ႉလႆႈယိုၼ်ႈတၢင်ႇလိၵ်ႈၸူးၸဝ်ႈတႃႇၼႃႉမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းၶဝ် ပိူဝ်ႈတႃႇၶဝ်ၸၢင်ႈပဵၼ်ႇၸႂ် လႅၵ်ႈလၢႆႈ မႃးၸူးလွင်ႈ ဢၼ်ၶဝ်လႆႈတတ်းပႅတ်ႈလွင်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပၢႆႈၽေးၸဵမ်မိူဝ်ႈလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ 2017 ၼၼ်ႉမႃးယူႇ သေတႃႉ ထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ယင်းပႆႇမီးၽႂ် မိူင်းလႂ် သူၼ်ၸႂ်ဝၢႆႇတူၺ်းၶိုၼ်း။ ၼႂ်းၽႅၼ်ႇတီႈ ၸုမ်း UN လႄႈ ၸုမ်း INGO ၶဝ် ဢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ၼႂ်းပွတ်းၸဵင်ႇ ၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇမိူင်းမၢၼ်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ တိုၼ်းဢမ်ႇၼႄပႃး ပၢင်သဝ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸွမ်းလႅၼ်လိၼ် တႆး-ထႆး ၼႆႉယဝ်ႉ။
ၸၢႆးလႅင်းလၢတ်ႈဝႃႈ “လွင်ႈဢမ်ႇသႂ်ႇၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးပၢႆႈၽေးၼႆႉ မၼ်းတိုၼ်းတေဢမ်ႇၸၢင်ႈလႆႈ လွင်ႈငမ်းယဵၼ်”။ “ႁဝ်းတႄႉၶႂ်ႈႁႂ်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်သိုပ်ႇမိပ်ႇဢီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ် သုတ်းဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉ” ဝႃႈၼႆ။
ၶဝ်ႈတူၺ်းၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်းဢၼ်တဵမ်မၼ်းလႆႈတီႈၼႆႈ
Full report PDF Files:>>> English | Burmese | Shan | Thai
Prass release PDF files:>>>> English| Burmese| Shan| Thai
ၵပ်းသိုပ်ႇတွင်ႈထၢမ်
ၸၢႆးလႅင်း +66 (0) 86 188 9827(တႆး၊ မၢၼ်ႈ၊ ဢင်းၵိတ်း)
ၸၢႆးယွတ်ႈလိုၼ်း +66 (0) 97- 173-1530(တႆး၊ မၢၼ်ႈ)
ၼၢင်းၸၢမ်တွင်း +66(0)87-658-9551 (တႆး၊ မၢၼ်ႈ၊ ထႆး)
ၼၢင်းလိုၼ်းႁွမ် +66(0) 880818868 (တႆး၊ ထႆး)