ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ

ၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆးၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး ဝၼ်းထိ 27/3/2020 သိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုဝ်းၵူႈႁူးၵူႈတၢင်း၊ သွၵ်ႈတဝ်ၶူဝ်းႁိူၼ်း၊ တဵၵ်းၸႂ်ႉႁႅင်းလၢႆၵူၼ်းမိူင်း ၽွင်းပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းယႂ်ႇတေႃႇ RCSS/ SSA ဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်း NCA ၼႂ်းမိူင်းၵိုင် တင်ႈတႄႇဝၼ်းထိ 27/2/2020 မႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵဝ်ႈတပ်ႉၵွင် မွၵ်ႈ 1500 ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းၵိုင် ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၵၢင် ပိူဝ်ႈ တႃႇႁုပ်ႈယိုတ်းဢဝ်တပ်ႉလွႆသုင် ၶွင်ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး RCSS/SSA။ သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ် မၢၵ်ႇ လူင်၊ ဢဝ်ၵွင်ႈယိုဝ်းၵူႈႁူးၵူႈတၢင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈမွၵ်ႈ 800 လႆႈပၢႆႈႁိူၼ်းယေး၊...

ၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆး ၽၢႆၼမ်ႉတူႈ/သီႇပေႃႉ ၸုမ်းတူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉတီႈၽၢႆၼမ်ႉတူႈ/သီႇပေႃႉၼၼ်ႉပိူင်းၼႄလွင်ႈႁိပ်ႈလူဝ်ႇၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ်သၢင်ႈၽၢႆၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ ဝၼ်းထိ 14/3/2020 ဢၼ်လူင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈဢမ်ႇဢဝ်လိူင်ႈလၢဝ်းသင်ၸွမ်းလွင်ႈၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈၶႂၢင်ႉတီႈဢွင်ႈတီႈၵၢၼ်သၢင်ႈ ၽၢႆၼမ်ႉတူႈ (သီႇပေႃႉ) ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းသီႇပေႃႉၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉပိူင်းၼႄလွင်ႈလူဝ်ႇလႆႈႁိပ်ႈၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ် သၢင်ႈ ၽၢႆတေႃႇပေႃးမီးပိူင်ပိုင်းလၵ်းမိူင်းၾႅတ်ႊၻိူဝ်ႊရိူဝ်ႊမႂ်ႇၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈမီး ၶႂၢင်ႉႁူမ်ႈ ၵႅတ်ႇၵင်ႈၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃဝႁင်းၶဝ်လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈလဵဝ်မီးၵၢၼ်ဝၢင်းၽႅၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇသၢင်ႈၽၢႆၼမ်ႉတူႈၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈႁႅင်းၾႆး 210 မေႊၵႃႊဝတ်ႊယူႇတၢင်းႁွင်ႇဝဵင်းသီႇပေႃႉမွၵ်ႈ 25 ၵီႊလူဝ်ႊမေႊတိူဝ်ႊ။ၶွမ်ႊပၼီႊဢၼ်ၶိုင်သၢင်ႈၽၢႆၼႆႉပဵၼ် Current Energy Hydropower Co. Ltd. (NCEH) ဢၼ်ပၵ်းလုမ်းဝႆႉၼႂ်းဝဵင်းတႃႈလိူဝ်ႇ (မၼ်းတလေး) မိူဝ်ႈပီ 2013။ ၶွမ်ႊပၼီႊ NCEH ၼႆႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်း MOU ၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈတႃႇၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၼႆႉ၊ၵူၺ်းၵႃႈမိူဝ်ႈလဵဝ်တိုၵ်ႉႁဵတ်း ၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းလွင်ႈတေသၢင်ႈလႆႈဢမ်ႇသၢင်ႈလႆႈသေတိုၵ်ႉထတ်းတူၺ်းၶိုၼ်း။ၶွမ်ႊပၼီႊ NCEH ၼႆႉပႆႇလႆႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ထတ်းသၢင်ႈလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉသၽႃဝလႄႈလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း (EIA/SIA) ဢၼ်ၸမ်ပဵၼ်တႃႇၶူင်း ၵၢၼ်သေတႃႇႁႂ်ႈပၵ်းပိူင်ၽၢႆႇထိင်းသိမ်းၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃဝမိူင်းမၢၼ်ႈၶဝ်ယိုၼ်ႁပ်ႉႁွင်းပၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။သင်ဝႃႈၶူင်း ၵၢၼ် ဢၼ်ၼႆႉပႆႇလႆႈႁပ်ႉႁွင်းဝႃႈႁဵတ်းလႆႈယဝ်ႉပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် (ၶဝ်ႈတြႃး)ၸိုင်ၶွမ်ႊပၼီႊ NCEH ၼႆႉတိုၼ်းဢမ်ႇမီး ၶႂၢင်ႉ တႃႇတေတႄႇၵေႃႇသၢင်ႈသင်တႃႇၶူင်းၵၢၼ်လႃးလႃး။ ၵူၺ်းၵႃႈတင်ႈတႄႇပီ 2017 မႃးၶွမ်ႊပၼီႊ NCEH ၼႆႉလူင်းတီႈတီႇၽဵဝ်ႈပိုၼ်ႉတီႈယႃႉထိူၼ်ႇၶိူဝ်းပႃႇမႆႉဢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈဝႆႉၸိူဝ်းၼၼ်ႉသေႁဵတ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၶဝ်ႈၵႂႃႇၸူးဢွင်ႈတီႈတေသၢင်ႈၽၢႆၼၼ်ႉယဝ်ႉလႄႈၵေႃႇသၢင်ႈပိုၼ်ႉ/ၸၼ်ႉထၢပ်ႈတီႈယူႇ တီႈသဝ်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ၶူဝ်ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းဢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈသႂ်ႇဝႆႉ ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉသေဢဝ်ပုၼ်တႄႇႁၢၵ်ႈၵေႃႇသၢင်ႈၸွမ်းၸဵင်ႇၾင်ႇမႄႈၼမ်ႉယူႇယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 24/2/2020 ၼၼ်ႉၼၢင်းၶမ်းဢေးတႅၼ်းၽွင်းၼမ်ႉတူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်ထိုင်တီႈလုမ်းႁွင်ႈၵၢၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸၼ်ႉမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢဝ်လိူင်ႈဢဝ်လၢဝ်းၶွမ်ႊပၼီႊ NCEH ဢၼ် လႆႈပူၼ်ႉပႅၼ်ပၵ်းပိူင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။မၼ်းၼၢင်းယင်းလုၵ်ႉတွင်ႈထၢမ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၼႆႉ...

ၶေႃႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇၵူၼ်းမိူင်းၵုၼ်ႁဵင် ဝၼ်းထိ 5/3/2020 ၵူၼ်းမိူင်းၸေႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင် ဢွၼ်ၵၼ်ယွၼ်းသူးပၼ်မႄႈၼမ်ႉၶူင်းလႄႈထၢတ်ႈႁူဝ်လိုင်း မိူဝ်ႈၼႆႉၵူၼ်းမိူင်းၵႃလီႉ-ၵုၼ်ႁဵင်ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းၸၢၼ်းၼပ်ႉပၢၵ်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၸတ်းပၢင်ယွၼ်းသူးတီႈၾင်ႇၼမ်ႉၶူင်းယွၼ်းသူးႁႂ်ႈမႄႈၼမ်ႉၶူင်းလႆလူင်းဢမ်ႇထၢတ်ႇသေသိုပ်ႇဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇႁဵတ်းၵုသူဝ်ႇတၢင်းလီတီႈထၢတ်ႈႁူဝ်လိုင်း (ႁူဝ်လိင်း) ႁႂ်ႈယူႇၵိုၵ်းပိုၼ်းႁိုင်ယၢဝ်းၶၢဝ်းၵႆ။ ၼႆႉပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇၶုၵ်းထူပ်းဝၼ်းႁၵ်ႉသႃမႄႈၼမ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်တူၵ်း မႅၼ်ႈၺႃးၼႂ်းဝၼ်းထိ 14 လိူၼ် မၢတ်ႉၶျ် ၵူႈပီ။ ဝၢႆးၼၼ်ႉယဝ်ႉတေဢွၼ်ၵၼ်ၶီႇႁိူဝ်း ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇဝႆႈထၢတ်ႈႁူဝ်လိုင်း (ႁူဝ်လိင်း) ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈမႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈပီၵေႃး ၸႃႇ 666 ႁိုင်ၼၢၼ်းမႃး 700 ပီပၢႆသေမီးၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင်ယွၼ်ႉဢူငဝ်းဢၼ်ပိုတ်ႇ/ဢိုတ်းၽၵ်းတူႁင်းၵူၺ်းၼႂ်း ဝၼ်းလိူၼ်သီႇမူၼ်းၸွမ်းၾိင်ႈထုင်းလၢႆးၼပ်ႉပီလိူၼ်ဝၼ်းတႆးဢၼ်တူၵ်းမႅၼ်ႈၼႂ်းလိူၼ်မၢတ်ႉၶျ် (လိူၼ်လုမ်ႈ ၾႃႉ/ၵလႃး) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ၸိူဝ်းၶဝ် တေ ဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းၵုသူဝ်ႇတၢင်းလီတီႈထၢတ်ႈႁူဝ်လိုင်းသေယွၼ်းသူးဝႆႈသႃႁႂ်ႈထၢတ်ႈႁူဝ်လိုင်းသိုပ်ႇမီးယူႇၵိုၵ်းပိုၼ်း ႁိုင်ႁိုင် ၸူဝ်ႈလုၵ်ႈပၢၼ်လၢၼ်သေ တေၸႅၵ်ႇပႃးဝႂ်ပိဝ်တီႈၵူၼ်း ၽူႈၸိူဝ်း မႃးႁဵတ်းၵုသူဝ်ႇတၢင်းလီဢၼ် လုၵ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးမႃး ၵူႈပွတ်းၵူႈတွၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆလၢႆပိုၼ်ႉတီႈၼႂ်းၸေႈဝဵင်းၵုၼ်ႁဵင်ပႃးၸဵမ်ၵုၼ်ဢွၼ်ႇၵုၼ်ဢိတ်းၼႂ်းမႄႈၼမ်ႉပၢင် ဢၼ်မီးႁဵင်ၵုၼ် ၶိုၼ်းတၢင်ႇ...

ၽိုၼ်တၢမ်းငဝ်းလၢႆးၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး ဝၼ်းထိ 24/2/2020 သိုၵ်းမၢၼ်ႈတဵၵ်းတဵင်ၸႂ်ႉႁႅင်းလၢႆၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼပ်ႉပၢၵ်ႇ တႃႇသၢင်ႈ တပ်ႉၽႅၼ်ၵၢၼ်လၢႆးတိုၵ်းမႂ်ႇတၢင်းၸဵင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇလႃႈသဵဝ်ႈႁိမ်းမႄႈၼမ်ႉၶူင်း တင်ႈတႄႇလိူၼ်ဢွၵ်ႊထူဝ်ႊပိူဝ်ႊ 2019 မႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတဵၵ်းၶၢၼ်းႁွင်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ 11 ဝၢၼ်ႈၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်း ၵႅတ်ႈၸေႈဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼပ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇၵေႃႉ တေႃႉမႆႉတေႃႉၵႂႃႇပၼ်ၶဝ်ပိူဝ်ႈတႃႇသၢင်ႈတပ်ႉ ၽႅၼ်ၵၢၼ်လၢႆးတိုၵ်းမႂ်ႇ (တပ်ႉပျူႇႁႃႇ) လႄႈ ႁုပ်ႈသိမ်း ဢဝ်ပႃးတီႈလိၼ်သူၼ်ႁႆႈၼႃးၵူၼ်းဝၢၼ်ႈထႅင်ႈ။ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁိူၼ်းလႂ်ၼိုင်ႈၵေႃႉၼႂ်းႁူဝ်ႁိူၼ်းၵူၼ်းၸမ်မွၵ်ႈ 500 ပၢၵ်ႇ ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵႅတ်ႈၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတဵၵ်းၸႂ်ႉႁႅင်းလၢႆ၊ၵႂႃႇတႅပ်းမႆႉသေတေႃႉသူင်ႇပၼ်တီႈတပ်ႉၶဝ်ၼိုင်ႈလိူၼ်မွၵ်ႈ 6 ဝၼ်းပႃးၸဵမ် တဵၵ်းၶၢၼ်း ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလွမ်ႉႁူဝ်ႉတပ်ႉပၼ်ၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၻီႊသိမ်ႊပိူဝ်ႊ 2019 ၼၼ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈတဵၵ်းၶၢၼ်းၸႂ်ႉႁႅင်းလၢႆတီႇၽဵဝ်ႈတီႈလိၼ် 4 ဝၼ်းသၢင်ႈတပ်ႉပျီႇတုၸိတ်ႉမၢၼ်ႈပၢင်ႇ ဢၼ်မီးႁိမ်းတပ်ႉမႂ်ႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ။ တပ်ႉမႂ်ႇၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉမီးၼိူဝ်ၵွင်းလွႆၼႃႈတၢင်းဢွၵ်ႇလႃႈသဵဝ်ႈႁၢင်ႇၵႆဝဵင်းလႃႈသဵဝ်ႈမွၵ်ႈ 60 ၵီႊ လူဝ်ႊ မေႊတိူဝ်ႊၸမ်ႁိမ်းမႄႈၼမ်ႉၶူင်းလႄႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈမီးမွၵ်ႈ 300-400 ပၢၵ်ႇ၊ယူႇပႃႈတႂ်ႈတပ်ႉငဝ်ႈငုၼ်း ၵုမ်းၵမ် ၽႅၼ်ၵၢၼ်ယၼ်ႇသိုၵ်းမၢႆ 10 (MOC10)၊သိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိူဝ်းပဵၼ် တပ်ႉၶမရ 362၊ 365 လႄႈ 366 ၼႆႉမီး လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈတပ်ႉၵၼ်သေမၢင်ပွၵ်ႈတပ်ႉၸုမ်းလူင် (တပ်ႉမ) 11 လႄႈ 88 ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈတူင်ႉၼိုင်ပႃး။ တပ်ႉမႂ်ႇၶွင်သိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉလႅပ်ႈမီးၽႅၼ်ၵၢၼ်သၢင်ႈႁႅင်းၵႅၼ်ႇၶႅင်တႃႇႁႄႉၵင်ႈတတ်းတၢင်းၸုမ်းဢူၺ်းလီပွတ်းႁွင်ႇဢၼ်ၵႆႉၽႅတ်ႈတၢင်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈၼႆႉသေၶဝ်ႈတိုၵ်းၼႂ်းႁိမ်းႁွမ်းလႃႈသဵဝ်ႈမိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ဢေႃးၵၢတ်ႉ 2019 ၼၼ်ႉလႄႈ ပဵၼ်ပိူဝ်ႈတႃႇဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းၵႃႉၶၢႆၸူးလႅၼ်လိၼ်မိူင်းတႆး-မိူင်းၶႄႇၸွမ်းသဵၼ်ႈတၢင်းမူႇၸေႈ-လႃႈသဵဝ်ႈ-တႃႈလိူဝ်ႇ (မၼ်းတလေး) ၸိူဝ်းၼႆႉပႃးတင်းသဵၼ်ႈတၢင်း သႅၼ်ဝီ-ၵုၼ်လူင်- ၼမ်ႉၽႃႈ(ၶျိၼ်းသူၺ်ႇႁေႃႇ)။ တပ်ႉၼႆႉတႃႇၸွႆႈဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈၸွမ်းလွႆဢၼ်မီးတၢင်းတူၵ်းၾင်ႇၶူင်းတွၼ်ႈတၢင်းၼိူဝ်ၼႆႉတပ်ႉၼႆႉယင်းတေ ၸၢင်ႈပိုတ်ႇတၢင်းပၼ်တႃႇသၢင်ႈၽၢႆၵုၼ်လူင်လႄႈၼွင်ၾႃဢၼ်တေသၢင်ႈၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉၶူင်းဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသၢၼ်ၶတ်းႁၢဝ်ႉႁႅင်းၼၼ်ႉသေတေဢဝ်ႁႅင်းၾႆးသူင်ႇဢွၵ်ႇပၼ်မိူင်းၶႄႇၼၼ်ႉပႃးထႅင်ႈ။ လွင်ႈဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈသိုပ်ႇတဵၵ်းၸႂ်ႉႁႅင်းလၢႆၵူၼ်းမိူင်းယူႇၼႆႉဢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈလၢတ်ႈဝႃႈတိုၼ်းဢမ်ႇၵွတ်ႇၵႆႇတူၺ်းလၢႆ ၵၢၼ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ၼႆၼၼ်ႉတိုၼ်းဢမ်ႇမီးတီႈပွင်ႇသင်၊မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးပႆႇႁိုင်ၼႆႉၵေႃႈ...

ၶေႃႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆး ဝၼ်းထိ 21/1/2020 တႅပ်း 4 တႅပ်း- ငဝ်းတူင်ႉမႂ်ႇပိုတ်ႇၽိူၺ်ၼႄတၢင်းမိူၵ်ႈမႂ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ “ၽွင်းၽဵဝ်ႈလၢင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ” ၼႂ်းမိူင်းတႆး မိူဝ်ႈၼႆႉၸုမ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆးလႆႈပိုတ်ႇၼႄငဝ်းတူင်ႉမႂ်ႇတႅပ်း 4 တႅပ်းဢၼ်လႆႈၵဵပ်းႁွမ်ဝႆႉ တၢင်းမိူၵ်ႈလိူင်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈၽွင်း “ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း ၽဵဝ်ႈလၢင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ” ၼႂ်းမိူင်းတႆးမိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး။ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 11/12/2019 ၼၢင်းဢွင်ႇသၢၼ်းသုၵျီႇၽူႈၵိူဝ်းၵုမ်ၸိုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈလၢတ်ႈႁႄႉၵင်ႈပၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢၼ်ၶႃႈ ႁႅမ်ၶိူဝ်း ၵူၼ်းတီႈလုမ်းလူင်ၽၢႆႇပဵၼ်ထမ်း/တြႃးၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ International Court of Justice (ICJ) ဝႃႈ “သိုၵ်းမၢၼ်ႈၵူၺ်းၽဵဝ်ႈ လၢင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ” ဢၼ်ယိူင်းၸူးၵူၼ်းလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉဢမ်ႇၼၼ်ၵူၼ်းၵေႃႇၵၼ်ႁၢႆႉၶဝ်ၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ ငဝ်းတူင်ႉဢၼ်ၼႆႉၼႄတီႈပွင်ႇပိူင်ပဵၼ်တႄႉလွင်ႈ “ၽဵဝ်ႈလၢင်ႉပိုၼ်ႉတီႈ” ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးလႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၺႃး- လွင်ႈၽဵဝ်ႈ လၢင်ႉ ပိုၼ်ႉတီႈႁုၵ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈလိူင်းဢၼ်လႆႈၸိုဝ်ႈလိုဝ်းဝႃႈ “ၵၢၼ်ပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းတႅပ်း 4 တႅပ်း” ဢၼ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလုသုမ်းယႂ်ႇလူင်လၢင်လႄႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁၢမ်းႁိူၼ်းယေးတီႈယူႇတၼ်းသဝ်းၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၼႂ်းမိူင်းတႆး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼႂ်းငဝ်းတူင်ႉ (ဝီးၻီးဢူဝ်း) ဢၼ်ၼႆႉၽူႈယၢမ်ႈၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈပေႃႉထုပ်ႉ၊ၶႃၸႂ်လႄႈၽူႈၸိူဝ်းယၢမ်ႈႁၼ်တၢမ်တႃၶဝ်ၶိုၼ်းၶႆႈ ၼႄ ပိူင် ပဵၼ်ၽွင်းၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈလိူင်းတေႃႇၽွင်းၼၼ်ႉဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလွင်ႈ တဵၵ်းလိုပ်ႈႁေႃႈၵူၼ်းမိူင်းၶၢႆႉပၢႆႈ 1,800 ဝၢၼ်ႈ၊ၼႂ်း 15 ၸေႈဝဵင်းႁူဝ်ၵူၼ်းမွၵ်ႈ 400,000 ၼႂ်း ၸိုင်ႈတႆး ပွတ်းၵၢင် လႄႈပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ၽွင်းပီ 1996 လႄႈ 1998 ၼၼ်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆး 1,000 ပၢႆၺႃးၶႃႈတၢႆလႄႈ တီႈဢေႇသုတ်းၼၢင်းယိင်း 625 ၵေႃႉၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ။ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးမိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး 20 ပီပၢႆၼၼ်ႉယင်းပႆႇႁတ်းပွၵ်ႈၶိုၼ်းဝၢၼ်ႈၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းလႄႈလႆႈ...

ၶေႃႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆးၼႂ်းမိူင်း/ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵမ်ႉထႅမ်ၼွၵ်ႈမိူင်းတေဢဝ်လိူင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဝၼ်းထိ 9/12/2019 ႁဝ်းၶႃႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းတႆးၵမ်ႉထႅမ်လွင်ႈၼွၵ်ႈမိူင်းတေဢဝ်လိူင်ႈၸၼ်ႉၽူႈၼမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸိူဝ်းမီး/ယိပ်းၵမ်ဢႃႇၼႃႇသေႁဵတ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈလိူင်းတေႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈမႃးလၢႆသိပ်းပီဢၼ်ဢမ်ႇမီးလွင်ႈပၼ်တၢမ်ႇၶဝ်မႃးၸိူဝ်းၼၼ်ႉ။ လွင်ႈႁၢႆႉမိူၵ်ႈလိူင်းလူင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၽၢႆႇပဵၼ်ထမ်းၽဵင်ႇပဵင်းၼွၵ်ႈမိူင်းမိူၼ်ၼင်ႇလုမ်းတြႃးလွင်ႈပဵၼ်ထမ်းၽဵင်ႇပဵင်းလုမ်ႈၾႃႉ International Court of Justice (ICJ)၊လုမ်းတြႃးလုမ်ႈၾႃႉ International Criminal Court (ICC) ၶဝ်လႄႈတင်းလွင်ႈပိုတ်ႇလိူင်ႈဢဝ်တၢင်းၽိတ်းတီႈလုမ်းတႅပ်းတတ်းတြႃးလုမ်ႈၾႃႉuniversal jurisdiction ၼႂ်းမိူင်းဢႃႇၵျိၼ်ႇတီးၼႃးလွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈႁႅမ်ၸၢဝ်းရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇပဵၼ်ၵေႃႇပဵၼ်ၵွင်ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇတီႈၸၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ (ၵမ်ႇၽႃႇ) သေတိုၵ်ႉႁႃတၢင်းၶိုင်ပွင်တႃႇလႆႈလွင်ႈပဵၼ်ထမ်းယူႇ။ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးၵေႃႈလႆႈၺႃးလၢႆးႁုၵ်းႁၢႆႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းလိုပ်ႈႁေႃႈၶႃႈႁႅမ်မႃးမိူၼ်ဢၼ်ၸၢဝ်းရူဝ်ႇႁိၼ်ႇၵျႃႇၶဝ်ၺႃးၼႆႉမႃးလၢႆသိပ်းပီယဝ်ႉ၊ပိူင်လူင်မၼ်းၽွင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းယႂ်ႇလူင်တဵၵ်းလိုပ်ႈႁေႃႈၵူၼ်းမိူင်းတႆးၶၢႆႉပၢႆႈၽွင်းပီ 1996-1998။ၽွင်းၼၼ်ႉၵူၼ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၵၢင်လႄႈပွတ်းၸၢၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်း 1,400 ဝၢၼ်ႈႁူဝ်ၵူၼ်း 300,000 ပၢႆလႆႈၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ပၢႆၵွင်ႈၸမ်ႈသေတဵၵ်းၶၢႆႉပၢႆႈႁိူၼ်းယေး၊ ၵမ်ႈၼမ်ပၢႆႈၶဝ်ႈမိူင်းထႆးသေပႆႇၸၢင်ႈပွၵ်ႈၶိုၼ်း ဝၢၼ်ႈ ၵိူတ်ႇမိူင်းၼွၼ်းထိုင်တေႃႈလဵဝ်။ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼပ်ႉပၢၵ်ႈၺႃးသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈတၢႆပဵၼ်ၵေႃႇပဵၼ်ၵွင်လႄႈၶႃၸႂ်ပႃးၸဵမ်သင်ၶ ၸဝ်ႈဢၼ်ပဵၼ်သႃသၼႃပုတ်ႉတီႈၵိူဝ်းယမ်။ လွင်ႈတဵၵ်းၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆၼၢင်းယိင်းတႆးၼႆၵေႃႈတိုၼ်းပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းဢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းၵၢၼ်သိုၵ်း။ၼႂ်းပပ်ႉၽိုၼ်ႁၢႆးငၢၼ်း 2002 “ထၢင်ႇႁၢင်ႈၵၼ်ႉၸၼ်- သိုၵ်းၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈၵၼ်ႉၸၼ်ၼၢင်းယိင်းၼႂ်းပၢင်တိုၵ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး” ၼၼ်ႉလႆႈၵဵပ်းႁွမ်ၶေႃႈမုၼ်းလွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈတဵၵ်းၵၼ်ႉၸၼ်ၼၢင်းယိင်းလႄႈဢွၼ်ႇယိင်း 625 ၵေႃႉၽွင်းပီ 1996-2001။လွင်ႈၵၼ်ႉၸၼ်ၼၼ်ႉမီးသိုၵ်းမၢၼ်ႈလၢၵ်ႇလၢႆ 52 တပ်ႉၵွင်၊ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 83% ၼႆႉပဵၼ်ၽူႈမီးၸၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ၵမ်ႈၼမ်ပဵၼ်ပႃႈၼႃႈလုၵ်ႈသိုၵ်းၶဝ်။ႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 61% ၵၼ်ႉၸၼ်ပဵၼ်မူႇပဵၼ်ၽုင်။ၼႂ်းမၢင်လွင်ႈပဵၼ်လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈမတ်ႉၵုမ်းၼၢင်းယိင်းဝႆႉသေၵၼ်ႉၸၼ်ပဵၼ်ၽုင်ၶၢဝ်းတၢင်းယၢဝ်းထိုင်မွၵ်ႈသီႇလိူၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။လွင်ႈ ၵၼ်ႉၸၼ်ၼၢင်းယိင်းပႃးၸွမ်းလွင်ႈမိူၵ်ႈလိူင်းႁၢႆႉၸႃႉသေမၢင်ပွၵ်ႈၶႃၸႂ်၊ပေႃႉထုပ်ႉ၊ဢဝ်မိတ်ႈထိူဝ်လႄႈဢဝ်ထူင်ယၢင် သုပ်းႁူဝ်ႁႂ်ႈထူၺ်ႈၸႂ်ယၢပ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ။ၼၢင်းယိင်းၸိူဝ်းၺႃးၵၼ်ႉၸၼ်ၼၼ်ႉႁူဝ်ပၢၵ်ႇလႂ် 25% တၢႆ။ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉၵူၼ်းႁဵတ်းၽိတ်းမၼ်းၼၼ်ႉဢမ်ႇလႆႈၺႃးတၢမ်ႇတၢင်းၽိတ်းသင်။ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈယင်းပၢႆၺႃးတဵၵ်းၸႂ်ႉလူင်းလၢႆးမိုဝ်းဝႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢမ်ႇလႆႈပူၼ်ႉပႅၼ်ၵၼ်ႉၸၼ်သင်ၼႆထႅင်ႈ။ ၸုမ်းလုမ်ႈၾႃႉUNၽၢႆႇၵဵပ်းၶေႃႈမုၼ်းလွတ်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းလႅဝ်း(UN Independent International Fact Finding Mission) ၶဝ်လႆႈၵဵပ်းႁွမ်ၶေႃႈမုၼ်းဝႆႉလွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးယင်းတိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်ယူႇ။ပေႃးယင်းတိုၵ်ႉမီးလွင်ႈပူတ်းဝၢင်းၶႂၢင်ႉပၼ်ၵၼ်ယူႇပႆႇဝၢႆးၸိုင်ၵၢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မၢၼ်ႈၵေႃႈတိုၵ်ႉတေသိုပ်ႇပဵၼ်ယူႇ။ၵွပ်ႈၼၼ်ႁဝ်းၶႃႈၸႂ်ယႂ်ႇၸႂ်ၵီႈၸွမ်းလွင်ႈတူင်ႇဝူင်းလုမ်ႈၾႃႉဢဝ်လွင်ႈၼႆႉပိူင်းၼႄႁႂ်ႈလႆႈႁူႉႁၼ်ၸႅင်ႈထိုင်လွင်ႈႁဵတ်းႁၢႆႉမိူၵ်ႈလိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉလႄႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇလေႃႉပၼ်ႇမႃးၸူးၸၼ်ႉၽူႈၼမ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈတၵ်းတေလႆႈႁပ်ႉဢဝ်ပုၼ်ႈၽွၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ လွင်ႈၼႆႉတိုၼ်းတေပဵၼ်လွင်ႈပူၵ်းႁႂ်ႈၽူႈလူင်းတိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ၾၢင်ႉတိုၼ်ႇတူဝ်ၼႂ်းမိူင်းမၢၼ်ႈ။ “ၵၢၼ်ႁဵတ်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမိူၼ်ပၵ်းၵဝ်ႇပိူင်ၵဝ်ႇ” ၸွမ်းမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉတိုၼ်းပဵၼ်လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ်ၵၢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵူၺ်းလႄႈလွင်ႈၼႆႉတိုၼ်းတေဢမ်ႇမီးတၢင်းႁႄႉၵင်ႈဢၼ်ပိူၼ်ႈတေထတ်းသၢင်သေႉၼေးၼၼ်ႉလႆႈ။ ႁဝ်းၶႃႈတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈတူင်ႇဝူင်းလုမ်ႈၾႃႉႁူမ်ႈၵၼ်မိပ်ႇငႅၼ်းပႃးၸဵမ်လွင်ႈႁႅတ်ႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၼိူဝ်မိူင်းမၢၼ်ႈၼင်ႇႁိုဝ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈပေႃးတေၵိုတ်းလွင်ႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းလႄႈၵိုတ်းပႅတ်ႈၵၢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ၵူၼ်းမိူင်းတူဝ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေႁႃတၢင်းဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၢၼ်မိူင်းဢၼ်ၸိုၼ်ႈၸၢင်ႇပိူဝ်ႈတႃႇၵိုတ်းပႅတ်ႈသိုၵ်းၵၢင်မိူင်းသေႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းမီးလွင်ႈပဵၼ်ထမ်းတြႃးလႄႈလွင်ႈၽဵင်ႇပဵင်းဢၼ်ပႂ်ႉမုင်ႈမွင်းမႃးၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉတူဝ်ႈထိုင်ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တင်းသဵင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵဝ်ႉငဝ်ႈသုၼ်ႇလႆႈၵူၼ်းၸိုင်ႈတႆး ၵေႃႇမတီႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးပၢႆႈၽေး (လႅၼ်လိၼ်တႆး-ထႆး) ...

ၽိုၼ်းတၢမ်းငဝ်းလၢႆးၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉမိူင်းတႆး ဝၼ်းထိ 6/12/2019 ပဵၵ်ႉသမ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းသေတႃႉယင်းတႄႇၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၵႂၢင်ႈၶႂၢင် ပဵၵ်ႉသမ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းဢမ်ႇႁၼ်လီၸွမ်းသေတႃႉၽၢႆႇၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်ၶဝ်ယင်းတေႇႁၢင်ႈႁႅၼ်းတီႇၽဵဝ်ႈတီႈ လိၼ် ၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၼႂ်းမိူင်းၵူၵ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇယူႇ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 22/10/2019 ၼၼ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ 300 ပၢႆၸတ်းပၢင်ယွၼ်းသူးပၼ်ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၾႃသိုပ်ႇၸႃတႃပိူဝ်ႈတႃႇ ပဵၼ်လွင်ႈၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈယႃႇႁႂ်ႈမီးၽေးၶဵၼ် မႃးယႃႉ မႃးၶုတ်းတီႈလိၼ်တႃႇဢဝ်ထၢၼ်ႇႁိၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ၵူၺ်းၵႃႈတင်ႈ တႄႇ ၼၼ်ႉမႃးၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊထႆးၶဝ်ဢဝ်ရူတ်ႉၶုတ်းၸူင်တီႈလိၼ်လႄႈရူတ်ႉသိပ်းလေႃႉ တေႃႉတၢင်ႇၶဝ်ၶဝ်ႈ တီႇ ၽဵဝ်ႈဢွင်ႈတီႈလိၼ်ဢၼ်မီးတၢင်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်းဝၢၼ်ႈဝဵင်း ၼႂ်းမိူင်းၵူၵ်းသေတႄႇတီႇၽဵဝ်ႈၼႃႈလိၼ်တႃႇ 3,200 ဢေႊ ၵႃႊ တႃႇထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 2/11/2019 ၼၼ်ႉၵေႃႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႆႈငိၼ်းတီႈၸဝ်ႈၼႃႈတီႈၾၢႆႇၵုမ်းၵမ်တီႈလိၼ်မိူင်းသၢတ်ႇၶဝ်ဝႃႈပႅတ်ႇ ဝၢၼ်ႈဢၼ်မီးၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵူၵ်းတင်းသဵင်ႈၼႂ်းၵဝ်ႈဝၢၼ်ႈသေမီးႁူဝ်ၵူၼ်းမိူင်းမွၵ်ႈ 2,500 ၼၼ်ႉတၵ်းတေလႆႈၸႂ်ႉၶၢႆႉ ဝၢၼ်ႈပိူဝ်ႈတႃႇႁဵတ်းတၢင်းၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ်လႄႈႁူင်းၽဝ်ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၼႆယဝ်ႉ။ ၶူင်းၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် 28 ပီၼႂ်းမိူင်းၵူၵ်းၼႆႉပဵၼ်ၶူင်းၵၢၼ်ဢၼ်ၶွမ်ႊပၼီႊၶိူင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းသႁႃၵွၼ်း (Thaiand’s Sahakol Equipment) ထႆးလႄႈၶွမ်ႊပၼီႊၼွင်ၶမ်းမၢၼ်ႈ (Golden Lake) ၶဝ်ႁူမ်ႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းဝႆႉၼႂ်းလိူၼ်ၵျူႊ လၢႆႊ 2019။ၵူၺ်းၵႃႈမီးၸိုဝ်ႈလိုဝ်းဝႆႉဝႃႈၶွမ်ႊပၼီႊၼွင်ၶမ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ၶွမ်ႊပၼီႊပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမၢၼ်ႈ Myanmar...

ၶေႃႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႈလူင် ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႈလူင်သၢၼ်ၶတ်းၽွင်းလူင်ၽၢႆႇၾႆးၾႃႉ လေႇယဵမ်ႈဝၢၼ်ႈဢၼ်ဢၢၼ်းပၼ်ႁႅင်းသၢင်ႈၽၢႆယႄးယႂႃႇတွၼ်ႈၼိူဝ် ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈ ဝၼ်းထိ 24/11/2019 မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႈလူင်သၢၼ်ၶတ်းလွင်ႈတေႁူပ်ႉထူပ်း လုင်းၸၢႆးသၢမ်တိပ်ႉလူင် ၽွင်းလူင်ၽၢႆႇၾႆးၾႃႉ မိူင်းတႆးလႄႈၸုမ်းမၼ်းဢၼ်ၶႂ်ႈမႃးႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႈလူင် ၸေႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ပိူဝ်ႈတႃႇပၼ်ႁႅင်းသၢင်ႈၽၢႆယႄးယႂႃႇ တွၼ်ႈၼိူဝ် ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတူႈ ၼႂ်းၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ဝၢၼ်ႈတႃႈလူင်ၼႆႉ မီးယူႇၼိူဝ်ၾင်ႇမႄႈၼမ်ႉတူႈ တၢင်းၼိူဝ်ၽၢႆယႄးယႂႃႇတွၼ်ႈၼိူဝ် ဢၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇ ၶႄႇ၊ သဝိတ်ႉၸလႅၼ်ႇ လႄႈၵျပၢၼ်ႇၶဝ်တိုၵ်ႉၶိုင်သၢင်ႈ ပဵၵ်ႉသမ်ႉယူႇၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုၵ်းသိူဝ်သေတႃႉ။ သင်ဝႃႈၽၢႆၼႆႉသၢင်ႈယဝ်ႉတူဝ်ႈၸိုင် ဢၢင်ႇၵဵပ်းၼမ်ႉမၼ်းတေယိုင်ႈထူမ်ႈပႅတ်ႈဝၢၼ်ႈတႃႈလူင်ဢၼ်မီးႁူဝ်ၵူၼ်းႁိမ်းၸမ် 700 ပႃးၸဵမ်ၶူဝ်းၵိုၵ်းပိုၼ်းလႄႈတီႈလိၼ်ဢၼ်မီးငႂ်ႈၽုၼ်ႇလီၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼၢင်းလၢဝ်ၶမ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႈလူင်လၢတ်ႈဝႃႈ “ႁဝ်းၶႃႈ ၵမ်းၵမ်းတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၵိုတ်းယင်ႉၵၢၼ်သၢင်ႈၽၢႆယႄးယႂႃႇ တွၼ်ႈၼိူဝ်ၼႆႉမႃးလၢႆပွၵ်ႈၼႃႇယဝ်ႉ...

ၶေႃႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇ ၵေႃၵပ်းသၢၼ်တူင်ႉၼိုင်တႃႇမႄႈၼမ်ႉမိူင်းတႆး ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼပ်ႉပၢၵ်ႇ ၸတ်းပၢင်ယွၼ်းသူးပၼ်ၼမ်ႉလိၼ်ႁိၼ်ၽႃပႃႇမႆႉ သၢၼ်ၶတ်း ၽႅၼ်ၵၢၼ်ၶုတ်းထၢၼ်ႇ ႁိၼ်လႄႈႁူင်းၾႆးၾႃႉ ၼႂ်းမိူင်းၵူၵ်း ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ဝၼ်းထိ 22/10/2019 မိူဝ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈႁူမ်ႈၵၼ်ၸတ်းပၢင်ယွၼ်းသူးပၼ် ၼမ်ႉ လိၼ် ႁိၼ်ၽႃ ပႃႇမႆႉတီႈ ထၢတ်ႈၸႂ်မိူင်း ထၢတ်ႈဢၼ်ၸဝ်ႈၶူးဝႃးဝုၼ်းၸုမ်ႉတၢင်ႇၸိုဝ်ႈပၼ် ၼႂ်းမိူင်းၵူၵ်း ၸေႈဝဵင်းမိူင်းသၢတ်ႇ ၸိုင်ႈတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ပိူဝ်ႈတႃႇ ႁႂ်ႈထႆးလႄႈမၢၼ်ႈ ၵိုတ်းလွင်ႈတေၶုတ်းထၢၼ်ႇႁိၼ် ၼႂ်းမိူင်းၵူၵ်း ဢၼ် တေတုမ်ႉ...

ၶေႃႈပိုၼ်ၶၢဝ်ႇၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ- ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁၢမ်ႈတၢပ်ႈၶွမ်ႇပၼီႇ UNIENGERGY ဢၼ်ႁႃလၢႆးသူၼ်းႁူၺ်းသၢင်ႈၽၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉမ ၸေႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ ဝၼ်းထိ 10/10/2019 မိူဝ်ႈၼႆႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢဝ်မႆႉႁႄႉႁၢမ်ႈၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇUNIENGERGY ဢမ်ႇပၼ်ၶဝ်ႈဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမပိူဝ်ႈတႃႇႁႂ်ႈၶွမ်ႇပၼီႇၵိုတ်းလွင်ႈတေမႃးသူၼ်းႁူၺ်းတႃႇၵၢၼ်သၢင်ႈၽၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉမၼႂ်းၸေႈ ဝဵင်းသီႇပေႃႉၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇ။ ပဵၵ်ႉသမ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈသၢၼ်ၶတ်းမႃးႁၢဝ်ႉႁႅင်းယူႇၵေႃႈပိူဝ်ႈတႃႇၵၢၼ်လူင်းလဵပ်ႈႁဵတ်းထတ်းသၢင်ႈၵၢၼ် သၢင်ႈ ၽၢႆတႃႇႁႅင်းၾႆး 25 မီႇၵႃႇဝတ်ႉ ၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉမၼႆသေ ၶွမ်ႇပၼီႇ UNIENGERGY ဢၼ်ပၵ်းဝႆႉတီႈဝဵင်းလူင်တႃႈၵုင်ႈမိူင်းမၢၼ်ႈၼၼ်ႉလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၶေႃႈလႆႈၸႂ် MOU ၼႂ်းၵႄႈၶွမ်ႇပၼီႇလႄႈလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆးမိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 14/8/2019 ။ မိူဝ်ႈဝၼ်းထိ 7/10/2019 ၼၼ်ႉဢူးမျိၼ်ႉၸေႃႇၽူႈၸတ်းၵၢၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇမႃးႁူပ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈတီႈလႃႈသဵဝ်ႈသေလၢတ်ႈၼႄဝႆႉဝႃႈပေႃးဝၼ်းထိ 10/10/2019 ၼႆႉၸုမ်းၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇၶဝ်တေလူင်းမိူဝ်းတီႈဝၢၼ်ႈတႃႇမိူဝ်းႁူပ်ႉဢုပ်ႇၸွမ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလွင်ႈတေသၢင်ႈၽၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉမ။လိူဝ် ၼၼ်ႉ တေႁူပ်ႉဢုပ်ႇၸွမ်းၸုမ်းပျီႇတုၸိတ်ႉၶဝ်ပႃးၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈလႄႈၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ပႃးၸဵမ်ၽူႈၵွၼ်းဢိူင်ႇၶဝ်သၢၼ်ၶတ်းလွင်ႈ ၶွမ်ႇပၼီႇႁၢင်ႈ ႁႅၼ်းၶႂ်ႈႁူပ်ႉႁူပ်ႉၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ။ ၸၢႆးပီးၽူႈၵွၼ်းဝၢၼ်ႈၼမ်ႉမလၢတ်ႈဝႃႈ “ယႃႇပေမႃးထူပ်းႁဝ်းယဝ်ႉ။ႁဝ်းဢမ်ႇႁပ်ႉတွၼ်ႈ။ႁဝ်းၵူၼ်း ဝၢၼ်ႈဢမ်ႇၶႂ်ႈထူပ်းသူလႄႈဢမ်ႇၶႂ်ႈဢုပ်ႇလွင်ႈၼႆႉၸွမ်းသူ။ႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈသူသၢင်ႈၽၢႆ။ႁဝ်းၶႂ်ႈယူႇၵတ်း ၵတ်း ယဵၼ်ယဵၼ်ႁင်းႁဝ်းၵူၺ်း” ဝႃႈၼႆ။ တင်ႈတႄႇပီႈ 2017 မႃးၶွပ်ႇပၼီႇလႆႈႁႃတၢင်းၶဝ်ႈႁႃၵူၼ်းဝၢၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်သၢင်ႈၽၢႆၼိူဝ်မႄႈၼမ်ႉတီႈၼမ်ႉမလႄႈၼမ်ႉပွင်ႈမႃးၶွႆႈၵၼ်ၼႂ်းၸေႈဝဵင်းသီႇပေႃႉၸိုင်ႈတႆးပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉမႃးလၢႆလၢႆၵမ်း။ ၼႂ်းၸဝ်ႉပီၼႆႉမိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ်ၽေႇၽေႃႇဝႃႇရီႇၼၼ်ႉၵေႃႈၽူႈၸတ်းၵၢၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇဢူးမျိၼ်ႉၸေႃႇႁႃတၢင်းၽႅၼ်ၵၢၼ်ႁူပ်ႉထူပ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈဢိူင်ႇသၢႆးလႅင်ၸေႈဝဵင်းသီႇပေႃႉ။ၵူၺ်းၵႃႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ သၢၼ် ၶတ်းဢမ်ႇၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွမ်းသေလၢတ်ႈဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈႁူပ်ႉထူပ်း၊ႁဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈလႆႈၽၢႆမႃးသၢင်ႈၼိူဝ် မႄႈ ၼမ်ႉႁဝ်းၵွပ်ႈဝႃႈဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉမၼ်းၼၼ်ႉပဵၼ်ႁဝ်းၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၺ်းၼႆယဝ်ႉ။ ၼႂ်းထုင်ႉၼမ်ႉမၼႆႉမီးၶူဝ်းတိုၼ်းသၽႃဝမိူၼ်ထၢၼ်ႇႁိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉသေပဵၼ်ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈသိုၵ်းသိူဝ်တီႈဢၼ်ၸုမ်းသိုၵ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈလႄႈၸုမ်းမႅၵ်ႇၵွင်ႈၵၢင်ႇၶဝ်ၵႆႉပဵၼ်ပၢင်တိုၵ်းၵၼ်။မိူဝ်ႈပီ 2016 ၼၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းယႂ်ႇလူင်တေႃႇပႃႇတီႇမႂ်ႇသုင်ၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး SSPP/SSA ၸုမ်းဢၼ်လူင်းလၢႆးမိုဝ်းၵိုတ်းယိုဝ်းၸွမ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈမၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉသေပၢင်တိုၵ်းပွၵ်ႈၼၼ်ႉႁဵတ်း ႁႂ်ႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈႁဵင်ပၢႆလႆႈပိုတ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈႁိူၼ်းသေပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသိူဝ်ၼႂ်းၼၼ်ႉမၢင်ၸိူဝ်းၺႃးၶႃႈတၢႆဢဝ်ႁၢႆ လၢႆၸိူဝ်းၼႆႉ။ တွင်ႈထၢမ် ၸၢႆးဝီး   ...